“Türkiyə NATO-dan uzaqlaşır” ilə “Ərdoğan Putinin müttəfiqi deyil” arasındakı “tapmaca” - NƏ BAŞ VERİR?
Tarix: 29-06-2021, 08:05 | Çap et
ABŞ Prezidentinin keçmiş milli təhlükəsizlik müşaviri Con Bolton yeni qurulan Türk Demokratiya Layihəsinin (Turkish Democracy Project) Məsləhət Şurasına qatılıb. “Türkiyə ilə bağlı həyəcan təbili çalmağın vaxtı gəldi. Avtoritar bir liderin rəhbərliyi altında bir vaxtlar güclü bir NATO müttəfiqi demokratiyadan üz çevirir və Rusiyaya yaxınlaşır. Dəhşətli vəziyyəti aydınlatmaq üçün Türk Demokratiya Layihəsinin (TDL) Məsləhət Şurasına üzv olmaqdan məmnunam”, - deyə o, “Twitter” açıqlama verib.
Qeyd edək ki, TDL “Türkiyənin son zamanlarda demokratiyadan avtoritarizmə yönəlməsinə cavab olaraq yaradılan” beynəlxalq bir siyasi təşkilatdır. Məsləhət Şurasının digər üzvləri arasında keçmiş Florida qubernatoru Ceb Buş və İtaliyanın keçmiş xarici işlər naziri Culio Terzi di Sant Aqata da var.
Con Bolton ABŞ-ın keçmiş Prezidenti Donald Trampın milli təhlükəsizlik müşaviri vəzifəsində çalışıb. Daha sonra keçmiş patronunun Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla yaxın münasibətlərini tənqid edərək, “Trampın bəyəndiyi diktatorlara şəxsi xidmətlər göstərməyi” sevdiyini söyləyib.
Ancaq bu, ən azı ilk baxışdan qəribə bir mövqedir. Dünyanın böyük bir analitik kəsimi hesab edir ki, Ərdoğan Putinin həqiqi bir müttəfiqi deyil, yalnız müvəqqəti, situativ (dedikləri kimi) müttəfiqidir. Və prinsipcə, bunun Türkiyə ilə Rusiyanın maraqlarının toqquşduğu fərqli ölkələrdə çox dəlili var. Bolton kimi bir “qırğı”nın bunları bilmədiyinə inanmaq çətindir.
Bəs, onda Boltonun bəyan etdiyi mövqe nə ilə bağlıdır? Onun arxasında dünya siyasətindəki bəzi nüfuzlu qrupların maraqlarımı dayanır? Həmin qüvvələr nədən Türkiyənin təsirinin gücləndirilməsindən narahatdırlar? Bu qüvvələrin kimliyi barədə hansı ehtimallar irəli sürmək olar?
AYNA-nın suallarını tanınmış ekspertlər cavablandırıblar.
Gürcüstan Strateji Analiz Mərkəzinin aparıcı eksperti Gela Vasadze:
“Əslində, xəbərlər çox maraqlıdır. “Kremlin qüllələri”ndən danışmağa alışmışıq, yəni Rusiya hakimiyyətinin birköklü olmadığını nəzərdə tuturuq. Ancaq Rusiya əsasən regional gücdür, ABŞ isə dünya lideridir. Beləliklə, Vaşinqtonda neçə qüllə olduğunu təsəvvür edə bilərsiniz.
Bu vəziyyətdə Ağ Evdəki mövcud hökumətə qarşı sərt müxalifətdə olsa da, ABŞ-ın siyasətinə təsir edəcək qədər güclü olan bu qüllələrdən birinin fəaliyyətinin şahidi oluruq. Anladığım qədəri ilə, bu, Amerika hakimiyyətinin “Türkiyə modernistləri” (onları belə adlandıraq) və ordu ilə sıx əlaqəli bir hissəsidir. Qrupun təşəbbüsü həm də ona görə maraqlıdır ki, böyük bir türk layihəsinin başlaması Ərdoğan üçün son dərəcə çətin olacaq Türkiyədə keçiriləcək seçkilərə hazırlıq zamanı ortaya çıxdı.
Bu qrup həmişə Yaxın Şərqdə və postsovet məkanında Atlantizmin bir qalası olaraq Türkiyənin mənafelərini dəstəkləyib. “Panturan layihəsi” onlar üçün on illərdir bəslənmiş bir ideyadır. Və bu şərtlərdə Ərdoğan incə Şərq siyasəti ilə, Rusiya və İranla “oynaması” ilə açıq-aşkar bu insanların xoşuna gəlmir. Başqa bir şeydir ki, Vaşinqtonda bir çox qüllələr var, və buna görə hər şey heç də sadə deyil”.
Ukraynalı politoloq, Dünya Siyasət İnstitutunun direktoru Yevgen Maqda:
“İnanıram ki, cənab Boltonun yeni statusu, Demokratlar və Respublikaçılar arasında, prinsipcə, ABŞ-da bir saniyə də dayanmayan siyasi mübarizənin bir hissəsindən başqa bir şey deyil. Bu gün o, dövlət idarəetmə sistemində iştirak edə bilmədiyi üçün, özünə uyğun olan böyük bir rol oynaya biləcəyi başqa bir yerdə özünü axtarır. Və Türkiyə, hər halda, yalnız bölgəsində deyil, bütövlükdə dünya səhnəsində kifayət qədər aktiv və kifayət qədər nəzərə çarpır.
Cənab Boltonun yeni statusundan hansısa uzaqvuran bir nəticə çıxarmazdım. ABŞ və Türkiyə, Türkiyə ilə Rusiya münasibətlərində bəzi mümkün dəyişiklikləri, Türkiyənin ən azından Qara dəniz hövzəsində yeni addımlarını gözləyərdim. Yalnız bu cəbhədə baş verənlərə istinad edərək, məsələ barədə konkret nəticə çıxarmaq olar. Fikrimcə, ağır siyasi çəkili bir şəxsin hər hansı bir qeyri-dövlət layihəsinə qoşulması barədə nəticə çıxarmaq hələ tezdir”.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • 444 minə "Xankəndi Zəfər Muzeyi"nin layihəsini hazırlayan Laura Conti kimdir? - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 15:33 |
|
|
|
| • "Hər şeyi atıb gedə bilərdim, məni xilas etdilər" - Xalq artisti
Bu gün, 15:31 |
|
|
|
| • Azərbaycan problemlə üzləşə bilər - Ermənistana təzyiqlər artacaq
Bu gün, 15:30 |
|
|
|
| • Gürcüstanda NƏ BAŞ VER(İR)Dİ
Bu gün, 15:26 |
|
|
|
| • Azərbaycanda 100 manat sərmayə ilə yeni lizinq şirkəti yaradılıb
Bu gün, 15:23 |
|
|
|
| • İrana hücumda onlar da iştirak ediblər - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 15:13 |
|
|
|
| • Paşinyanın yeni ədliyyə naziri bəlli oldu - KİV
Bu gün, 15:09 |
|
|
|
| • Yeraltı nəqliyyatda niyə hər gün "tıxaca düşürük"? - AKTUAL
Bu gün, 15:05 |
|
|
|
| • Sosial problemlərdən yorulan vətəndaş xaricə "axır"... - Ölkəyə pul göndərənlər də azaldıqca azalır
Bu gün, 14:02 |
|
|
|
| • Tarixi seçki və nəticə: nə iqtidar, nə də müxalifət istəyinə çatdı - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
| • “Bu qətnamə Azərbaycana qarşı açıq- aşkar düşmənçilikdir” - İqor Korotçenko
Bu gün, 13:56 |
|
|
|
| • Yuliya Navalnaya Qərbi qəzəbləndirib
Bu gün, 13:03 |
|
|
|
| • Gülənin məzarında müəmma: bu görüntü heyrət doğurdu - VİDEO
Bu gün, 13:02 |
|
|
|
| • Gürcüstanda konstitusiya quruluşunun pozulmasına yol verməyəcəyik - Baş nazir
Bu gün, 13:00 |
|
|
|
| • Fərhad Bədəlbəyliyə yeni vəzifə verildi
Bu gün, 12:59 |
|
|
|
| • “Araz Supermarket”də yeni təyinat - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 12:55 |
|
|
|
| • "40-45 GÜN MÜBARİZƏ APARMALI OLACAĞIQ" - Gürcüstan müxalifəti kütləvi aksiyalara başlayır
Bu gün, 12:54 |
|
|
|
| • Azərbaycanda keçmiş polis rəisinin qardaşı qətlə yetirilib - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:51 |
|
|
|
| • "Bunun yanına çox kişi gəlib-gedirdi" - Oğlu öldürülən ana fəryad etdi
Bu gün, 12:41 |
|
|
|
| • Ermənistan gələn il müdafiə xərclərini 20 faiz artıracaq - KİV
Bu gün, 12:40 |
|
|
|
| • Əfqan Həmzəyev Ağcabədi Olimpiya İdman Kompleksinin direktoru vəzifəsindən ayrılıb - AÇIQLAMA
Bu gün, 12:35 |
|
|
|
| • Tanınmış aktrisa doğum günündə özünə avtomobil HƏDİYYƏ ETDİ
Bu gün, 12:32 |
|
|
|
| • “Vasitəçilər olmasa, danışıqlar daha effektiv olacaq” - İşxan Verdyan
Bu gün, 12:30 |
|
|
|
| • Gürcüstan Prezidenti iğtişaşların təşkilində iştirak edir - Papuaşvili
Bu gün, 12:26 |
|
|
|
| • KONTAKT HOME: Əlaqə yox... GİLEY-GÜZAR EVİ... - Müştəriyə rəsmən ÇİLƏ YAŞADIRLAR...
Bu gün, 12:24 |
|
|
|
| • “Bağırov” körpüsündə yaranan subasma təhlükəsi aradan qaldırılıb - BŞİH
Bu gün, 12:07 |
|
|
|
| • “Rabitəbank”da nə baş verir? – Kartlarla bağlı problem var
Bu gün, 12:00 |
|
|
|
| • Ramiz Mehdiyev hələ də Azərbaycan Respublikası Təhlükəsizlik Şurasının üzvüdür... - İLGİNC...
Bu gün, 11:54 |
|
|
|
| • O, mövqelərimizə yaxınlaşıb dedi ki, Türkiyə hərbçiləri… – Malyan
Bu gün, 11:50 |
|
|
|
| • Azərbaycanda 39 min manatlıq şirkət - LƏĞV EDİLİR
Bu gün, 11:47 |
|
|
|
| • Azad olunan ərazilərdə pay torpaqları veriləcəkmi? - AKTUAL
Bu gün, 11:46 |
|
|
|
| • Mədəniyyət Nazirliyi bu şəxslərdən 49 min manatlıq kitab alır - SİYAHI
Bu gün, 11:44 |
|
|
|
| • "Qərb Cənubi Qafqazı qan gölünə çevirmək istəyir" - Erməni analitikin İLGİNC AÇIQLAMASI
Bu gün, 11:41 |
|
|
|
| • Payız gəldi, üzdü getdi hər şey: Bakı sular içində - VİDEO
Bu gün, 11:39 |
|
|
|
| • Xaricdən buğda asılılığımız bitir? - AKTUAL
Bu gün, 11:34 |
|
|
|
| • “Açıq-saçıq şəkillərini güclü qadın obrazı kimi izləyicisinə soxuşdurur” - ETİRAZ
Bu gün, 11:33 |
|
|
|
| • Rusiyada general rüşvət almağa görə həbs edilib
Bu gün, 11:30 |
|
|
|
| • Özbəkistanda bu partiya qalib gəldi
Bu gün, 11:19 |
|
|
|
| • Azərbaycanda internet xidməti niyə baha və keyfiyyətsizdir? - "Daha çox şirkətin ölkəyə internet gətirmək imkanı olmalıdır"
Bu gün, 11:17 |
|
|
|
| • Yağışlardan sonra su anbarlarında vəziyyət necədir? - AÇIQLAMA
Bu gün, 11:12 |
|
|
|
| • Bir ildir ki, işçilərin bu hüquqları da pozulur... - AMMA...
Bu gün, 11:11 |
|
|
|
| • Məcburi Köçkünlərin Sosial İnkişaf Fondunda TƏFTİŞ QƏRARI...
Bu gün, 11:01 |
|
|
|
| • Toyda bəy gəlini "istəmirəm" dedi: Sevdiyi qızı göstərib... - VİDEO
Bu gün, 10:58 |
|
|
|
| • Dövlət Vergi Xidməti "Kartdan karta" üsulu ilə işləyən sahibkarlara xəbərdarlıq edib - DİQQƏT
Bu gün, 10:52 |
|
|
|
| • Zakir Quliyev nə dəyişənə oxşamır... nə də düzələnə... - BU FAKTDIR...
Bu gün, 10:47 |
|
|
|
| • Mədəniyyət naziri Xalq artistini təltif edib - FOTO
Bu gün, 10:43 |
|
|
|
| • Tərlan Bəbirovun tenderi nəzarət orqanı tərəfindən ləğv olundu - DETALLAR
Bu gün, 10:42 |
|
|
|
| • Maşın almaq istəyən şəxsi döyənlər qərardan şikayətçidirlər
Bu gün, 10:30 |
|
|
|
| • Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin zavodunun rəhbəri dəyişdi - YENİ TƏYİNAT
Bu gün, 10:19 |
|
|
|
| • Bulvardakı gəzinti gəmiləri fəaliyyətə başlayır
Bu gün, 10:16 |
|
|
|
|
