“Çin yürüşü”nə mane olan Kremli nə gözləyir? - Rusiya məsələsi...
Tarix: 1-07-2021, 08:32 | Çap et
Hər dəfə amerikalı alim Frensis Fukuyamanın “Tarixin sonu” əsəri müzakirə ediləndə ağlıma bir fikir gəlir: axı, hələ nə Orta Şərqdə ədalət bərpa olub, nə də Rusiya dağılıb. Tarixin sonu üçün çox erkən deyilmi?
Əksər dini fundamental hekayələrdə dünyanın sonunun – yəni qiyamətin Orta Şərqdə ədalətin bərqərar olmasından sonra yaxınlaşacağı deyilir. Dünyanın az qala yarısı da öz ədalətini Rusiyanın dağılmasından sonra gözləyir. Hətta bunu xalqların gözlədiyi ədalətə bağlamayanlar da var. ABŞ-ın milli təhlükəsizlik üzrə sabiq prezident müşaviri, məşhur strateq Zbiqnev Bjezinski “təbiət çox ədalətsizdir, Rusiya haqq etmədiyi şəkildə resursların çoxuna sahibdir” deməkdən çəkinmirdi. Bir sözlə, Rusiya məsələsi təkcə demokratiya, xalqların əzilməsi məsələsi deyil, həm də elə demokratiya və xalqların əzilməsi məsələsidir. Söhbət təkcə Rusiyada yaşayan xalqlardan getmir. Rusiyanın kölgəsində olan və yolu bu kölgədən keçən xalqlardan gedir. Azərbaycanın tanınmış diplomatı və şərqşünası, mərhum dövlət müşaviri Vəfa Quluzadə də coğrafiyada bir çox müsbət dəyişikliyi Rusiyanın çökməsi, dağılması ilə bağlayırdı. O, Kremli indiki mahiyyəti ilə suyun qarşısında yatmış əjdahaya bənzədirdi.
Doğrudan da, Rusiya dağılmalıdırmı?..
Bu suala fəlsəfi, hətta siyasi cavab vermək indi çox çətindir, ona görə ki, Rusiya bir siyasi buzlaqdır, onun parçalanması və ya əriməsi bizi hansı yeni orqanizmlərlə üz-üzə qoyacaq, bunu dəqiq bilmək, proqnozlaşdırmaq çətindir. Fəqət, Rusiyanın atını hansı tərəfə səyirdəcəyi də məlum deyil.
Bir sözlə, Rusiyanın dağılması artıq bir çox mərkəzlərin qiyamət hekayəsinə çevrilib. Yəni dünyadan öncə Rusiya. Bunu Qərbin məsələlərin həll tərzində Kremli aqressiyaya əl atmağa imkan verməmək taktikasından da sezmək olur. Kreml dünyaya ötürdüyü mesajların cavabını daxili siyasi-iqtisadi sahələrdə alacaq.
Rusiya Çini qorudu
Əslində bu yazının məqsədi Çinin Rusiya ilə münasibətlərini aydınlaşdırmaqdır. Çünki hazırda Qərbin ən ciddi rəqibi Çin olsa da, siyasi leksikonda daha çox Rusiya hallanmaqdadır. Rusiya sanki Çinə olan təpkiləri özünə çəkməklə məşğuldur. Məsələn, ötən əsrin sonları və bu əsrin birinci onilliyində ABŞ-ın Rusiyaya münasibəti tamam başqa idi. Vaşinqtonda o zaman belə qənaətdə idilər ki, hazırda sivilizasiya üçün iki mühüm təhdid var: fundamentalizmin yayılması və Çinin artan iddiaları. Hər iki problemin həllində Rusiya ciddi müttəfiq ola bilər. Pentaqonun strateqləri Rusiyanı modern bağlantı mərkəzlərindən biri hesab edirdilər. Daha doğrusu, ikincisi. Ancaq 2010-cu ilin iyununda Rusiyanın o zamankı prezidenti Dmitri Medvedevin ABŞ-a rəsmi səfərindən sonra Vaşinqton demək olar ki, xəyal qırıqlığına uğradı. Amerikalılar ruslarla anti-Çin planlarında heç cür razılaşa bilmədilər. Rusiya dövlət adamları ABŞ-ın bu ölkəyə ciddi sərmayə (şimalda infrastruktur layihələri üçün) təkliflərini ölkəni daxildən dağıtmaq və ya udub, həzm etmək planı kimi yozdular. Vaşinqtonda düşünürdülər ki, Medvedev Putindən daha liberal adamdır və Çin təhlükəsini başa düşür. Amma sonradan ABŞ mediası bu təklifləri alan Medvedevin “mən bunu Vladimir Vladimiriçlə məsləhətləşməliyəm” reaksiyası ilə bütün ümidləri suya atdığını yazırdı. Məhz o zaman tam aydın olmuşdu ki, Rusiyaya olan ümidlər boşuna olduğu kimi, ona verilən imkanlar da yersiz olub və artıq Rusiya xeyli güclənib. O, nəinki indi Çinlə mübarizədə müttəfiq deyil, hətta “Çin yürüşü”nə qarşı bir maneədir. İndi Qərbin bir nömrəli işi bu yolun üstündəki iri qayanı hansısa şəkildə parçalayıb, yolu təmizləməkdir. Çünki onu bütöv şəkildə tərpətmək mümkün kimi görünmür.
Çinlilər məsələyə Konfutsinin su təliminin prinsipləri ilə baxırlar. Onların fikrincə, xarici aləmlə toqquşmaya getmədən Çin iqtisadi gücünü artırmalı, Rusiya ilə Qərbin toqquşmasına hazır olmalıdır. ABŞ isə bir an öncə Orta Asiya, Xəzər bölgəsi, Cənubi Qafqaz, İran və Rusiyanın demokratikləşməsini istəyir. Bu plan işləyərsə, bəlkə Çinin qarşısını öz sərhədlərində almaq baş tutar.
Bir sözlə, nə qədər ki, Rusiya “Çin yürüşü”nün qarşısını kəsməklə məşğuldur, deməli, özünün sonunu yaxınlaşdırmağa doğru çalışır. O sonu isə Çin hamıdan daha böyük maraqla gözləyir.
Müəllif: Seymur Həzi //pressklub.az//
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Yuliya Navalnaya Qərbi qəzəbləndirib
Bu gün, 13:03 |
|
|
|
| • Gülənin məzarında müəmma: bu görüntü heyrət doğurdu - VİDEO
Bu gün, 13:02 |
|
|
|
| • Gürcüstanda konstitusiya quruluşunun pozulmasına yol verməyəcəyik - Baş nazir
Bu gün, 13:00 |
|
|
|
| • Fərhad Bədəlbəyliyə yeni vəzifə verildi
Bu gün, 12:59 |
|
|
|
| • “Araz Supermarket”də yeni təyinat - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 12:55 |
|
|
|
| • "40-45 GÜN MÜBARİZƏ APARMALI OLACAĞIQ" - Gürcüstan müxalifəti kütləvi aksiyalara başlayır
Bu gün, 12:54 |
|
|
|
| • Azərbaycanda keçmiş polis rəisinin qardaşı qətlə yetirilib - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:51 |
|
|
|
| • "Bunun yanına çox kişi gəlib-gedirdi" - Oğlu öldürülən ana fəryad etdi
Bu gün, 12:41 |
|
|
|
| • Ermənistan gələn il müdafiə xərclərini 20 faiz artıracaq - KİV
Bu gün, 12:40 |
|
|
|
| • Əfqan Həmzəyev Ağcabədi Olimpiya İdman Kompleksinin direktoru vəzifəsindən ayrılıb - AÇIQLAMA
Bu gün, 12:35 |
|
|
|
| • Tanınmış aktrisa doğum günündə özünə avtomobil HƏDİYYƏ ETDİ
Bu gün, 12:32 |
|
|
|
| • “Vasitəçilər olmasa, danışıqlar daha effektiv olacaq” - İşxan Verdyan
Bu gün, 12:30 |
|
|
|
| • Gürcüstan Prezidenti iğtişaşların təşkilində iştirak edir - Papuaşvili
Bu gün, 12:26 |
|
|
|
| • KONTAKT HOME: Əlaqə yox... GİLEY-GÜZAR EVİ... - Müştəriyə rəsmən ÇİLƏ YAŞADIRLAR...
Bu gün, 12:24 |
|
|
|
| • “Bağırov” körpüsündə yaranan subasma təhlükəsi aradan qaldırılıb - BŞİH
Bu gün, 12:07 |
|
|
|
| • “Rabitəbank”da nə baş verir? – Kartlarla bağlı problem var
Bu gün, 12:00 |
|
|
|
| • Ramiz Mehdiyev hələ də Azərbaycan Respublikası Təhlükəsizlik Şurasının üzvüdür... - İLGİNC...
Bu gün, 11:54 |
|
|
|
| • O, mövqelərimizə yaxınlaşıb dedi ki, Türkiyə hərbçiləri… – Malyan
Bu gün, 11:50 |
|
|
|
| • Azərbaycanda 39 min manatlıq şirkət - LƏĞV EDİLİR
Bu gün, 11:47 |
|
|
|
| • Azad olunan ərazilərdə pay torpaqları veriləcəkmi? - AKTUAL
Bu gün, 11:46 |
|
|
|
| • Mədəniyyət Nazirliyi bu şəxslərdən 49 min manatlıq kitab alır - SİYAHI
Bu gün, 11:44 |
|
|
|
| • "Qərb Cənubi Qafqazı qan gölünə çevirmək istəyir" - Erməni analitikin İLGİNC AÇIQLAMASI
Bu gün, 11:41 |
|
|
|
| • Payız gəldi, üzdü getdi hər şey: Bakı sular içində - VİDEO
Bu gün, 11:39 |
|
|
|
| • Xaricdən buğda asılılığımız bitir? - AKTUAL
Bu gün, 11:34 |
|
|
|
| • “Açıq-saçıq şəkillərini güclü qadın obrazı kimi izləyicisinə soxuşdurur” - ETİRAZ
Bu gün, 11:33 |
|
|
|
| • Rusiyada general rüşvət almağa görə həbs edilib
Bu gün, 11:30 |
|
|
|
| • Özbəkistanda bu partiya qalib gəldi
Bu gün, 11:19 |
|
|
|
| • Azərbaycanda internet xidməti niyə baha və keyfiyyətsizdir? - "Daha çox şirkətin ölkəyə internet gətirmək imkanı olmalıdır"
Bu gün, 11:17 |
|
|
|
| • Yağışlardan sonra su anbarlarında vəziyyət necədir? - AÇIQLAMA
Bu gün, 11:12 |
|
|
|
| • Bir ildir ki, işçilərin bu hüquqları da pozulur... - AMMA...
Bu gün, 11:11 |
|
|
|
| • Məcburi Köçkünlərin Sosial İnkişaf Fondunda TƏFTİŞ QƏRARI...
Bu gün, 11:01 |
|
|
|
| • Toyda bəy gəlini "istəmirəm" dedi: Sevdiyi qızı göstərib... - VİDEO
Bu gün, 10:58 |
|
|
|
| • Dövlət Vergi Xidməti "Kartdan karta" üsulu ilə işləyən sahibkarlara xəbərdarlıq edib - DİQQƏT
Bu gün, 10:52 |
|
|
|
| • Zakir Quliyev nə dəyişənə oxşamır... nə də düzələnə... - BU FAKTDIR...
Bu gün, 10:47 |
|
|
|
| • Mədəniyyət naziri Xalq artistini təltif edib - FOTO
Bu gün, 10:43 |
|
|
|
| • Tərlan Bəbirovun tenderi nəzarət orqanı tərəfindən ləğv olundu - DETALLAR
Bu gün, 10:42 |
|
|
|
| • Maşın almaq istəyən şəxsi döyənlər qərardan şikayətçidirlər
Bu gün, 10:30 |
|
|
|
| • Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin zavodunun rəhbəri dəyişdi - YENİ TƏYİNAT
Bu gün, 10:19 |
|
|
|
| • Bulvardakı gəzinti gəmiləri fəaliyyətə başlayır
Bu gün, 10:16 |
|
|
|
| • Ermənistan Hindistandan ən çox silah alan ölkələrdəndir - “The Times of India”
Bu gün, 10:12 |
|
|
|
| • Prezident Sahir Şamşad Mirzanı qəbul etdi - FOTO
Bu gün, 10:09 |
|
|
|
| • Vətən müharibəsi iştirakçısını öldürən şəxs kassasiya şikayəti verdi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 10:07 |
|
|
|
| • Ağadadaş Ağayevin işi məhkəmədə - 5 ilə kimi həbs
Bu gün, 10:04 |
|
|
|
| • 60 min DOLLARNI alıb, KÜÇƏYƏ ATDILAR... - "Hamı DEYİR MƏNLİK DEYİL"
Bu gün, 09:53 |
|
|
|
| • Putindən Çinə qəribə təklif - "...bu hadisələrdən çox az adam xəbərdardır"
Bu gün, 09:49 |
|
|
|
| • İşçi əməyinin ödənilməsi və dərəcələrinin müəyyən edilməsi... - Ekspert danışır...
Bu gün, 09:46 |
|
|
|
| • Müdafiə Nazirliyi müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət keçmək istəyənlərin qəbulunu elan edir - VİDEO
Bu gün, 09:43 |
|
|
|
| • “Tramp qalib gəlsə, büdcə xərclərini 2 trilyon dollar azaldacağam” – Mask VƏD VERDİ
Bu gün, 09:42 |
|
|
|
| • İntim videolar çəkən FHN polkovniki yenidən məhkəmə qarşısında - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:39 |
|
|
|
| • "Plagiat müsbət dinamikadır?!" - ETİRAZ VAR...
Bu gün, 09:35 |
|
|
|
|
