Şimali Kipr üçün tarixi məqam: öncə Türk Dövlətləri Təşkilatına üzvlük, sonra... - GƏLİŞMƏ
Tarix: 15-06-2022, 08:29 | Çap et
Yunanıstanla Türkiyə arasında yaşanan gərginlik təkcə sahil suları və adalarla bağlı deyil. Şərqi Ağdənizdəki üstünlük mücadiləsinin tərkib hissəsi olaraq, Yunanıstan hökumətinin Kiprdəki türk mövcudiyyətinə qarşı iddia və həmlələri də iki ölkə münasibətlərində önəmli gərginlik nöqtəsidir.
Yunan tərəfinin daha əvvəl də gündəmə gələn etimadyaradıcı tədbirlər paketini yeni bir təklif kimi dünyay təqdim etmək istəməsi gərginliyi daha da artıracaq. Afina illər boyu həll prosesinə heç bir töhfə verməyən prinsip və təklifləri təkrarən müzakirə masasına gətirmək istəyərkən, Ankara bəyan edir ki, əgər bir müzakirə olacaqsa, iki toplum arasında deyil, iki dövlət arasında olacaq.
Yunanıstan Maraşı geri almaq istəyir, Şimali Kipr Türk Respublikası (ŞKTR) isə buranın Türk torpağı olduğunu ifadə edir. Yunan tərəfi adanın ətrafındakı enerji mənbələri üzərində ŞKTR-in də haqqı olduğunu etiraf etsə də, əməli proseslərdə böyük payı özünə götürmək dərdindədir. Türk tərəfi isə öz haqqını yedirməyəcəyini açıq şəkildə bəyan edir.
Doğrusu, indiki mənzərədə yenidən bir müzakirə masası qurulsa belə, yunanların bundan qaçacaqlarını, yaxud da ən həlledici məqamda imtina edəcəklərini proqnozlaşdırmaq çətin deyil.
ŞKTR Prezidenti Ersin Tatar bu mövzuda öz təkliflərini qısa müddət sonra ictimaiyyətə açıqlayacaqlarını bildirdi. Ehtimal etmək olar ki, Türk tərəfinin mövqe və mübarizəsində bir dəyişiklik olmayacaq.
Yunanıstan və Kiprdəki yunan idarəetməsinin birgə, istər Egey adaları üzərində, istərsə də Şərqi Ağdəniz üzərindəki siyasəti bu şəkildə davam etdikcə faydalı bir müzakirənin mümkünsüzlüyü ortadadır.
Bütün bu proseslərin fonunda, təxminən 3 ay sonra ŞKTR üçün tarixi bir yenilik yaşanacaq. Şimali Kipr Türk Dövlətləri Təşkilatına (TDT) müşahidəçi üzvlük üçün müraciət edib və yayın sonlarında Özbəkistanda keçiriləcək liderlər zirvəsində bununla bağlı qərar qəbul ediləcək. Türkiyənin xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu Kiprə sonuncu səfərində bu məsələni xüsusilə dilə gətirdi. Özü şəxsən prosesin başından bəri bu istiqamətdə gərgin bir diplomatik fəaliyyətdədir.
Hazırda bu xüsusda müsbət bir meyllənmə olduğunu söyləməyək. ŞKTR bir türk dövləti qismində İslam Əməkdaşlıq Təşkilatında (İƏT) da müşahidəçi üzvdür. Ukraynadakı müharibə TDT-nı da öz daxilində daha güclü bir əməkdaşlığa, genişlənməyə vadar edir. ŞKTR də üzv olacağı halda, Macarıstan ilə birlikdə 7 üzvü olan TDT bütün müstəqil türk dövlətlərini bir araya gətirmiş olacaq.
TDT daxilində iki cür üzvlük sistemi var: tamhüquqlü üzvlər və müşahidəçi statuslu üzvlər. Hazırda Macarıstan və Türkmənistan müşahidəçi statuslu üzvlərdir. Lakin idarəetmə mexanizmində böyük bir fərq yoxdur. Hər bir üzv bütün mənalarda bərabər şəkildə təşkilatın parçalarıdır.
ŞKTR-in üzvlüyünün təsdiqlənməsindən sonra bu türk dövlətinin TDT və onun vahid qurumları ilə birbaşa və dolayı əlaqələrinin önü açılacaq. Məsələn, Türksoy, Türk Akademiyası, TÜRKPA əlaqəli qurumlar, AGİT, CICA, ÜST kimi təşkilatlar isə TDT-nin qarşılıqlı münasibətdə olduğu qurumlardır.
Və ən çox diqqət çəkən, gözlənilən məqam üzv ölkələrin gələcəkdə ŞKTR-in müstəqilliyini tanıması qərarıdır. Hələlik liderlər zirvəsi baş tutsun, üzvlük məsələsi həllini tapsın, müstəqilliyin tanınması mövzusunu da birlikdə müzakirəyə çıxararıq.
Müəllif: Prof. Dr. Kürşad Zorlu
Mənbə: "haberturk.com.tr"
AYNA
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • İsrail-İran müharibəsi olacaq? - Netanyahu fürsətdən istifadə edir
Bu gün, 23:31 |
|
|
|
| • Ziya Məmmədov bağ evini satışa çıxardı: - qiyməti…
Bu gün, 23:26 |
|
|
|
| • Gürcüstan MSK parlament seçkilərinin baş tutduğunu elan edib, “Gürcü Arzusu” irəlidədir
Bu gün, 23:24 |
|
|
|
| • "Qərb və müttəfiqləri Ermənistan vasitəsilə Azərbaycanı təzyiq altında saxlamaq məqsədi güdür"
Bu gün, 19:10 |
|
|
|
| • Avropa Parlamentinin “erməni sevgisi”: - “Siyasi riyəkarlığın platforması”
Bu gün, 19:02 |
|
|
|
| • Yekun sülhdən danışmaq çətindir - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 19:00 |
|
|
|
| • Azad Qaraqoyunlu kəndi ərazisində ağacəkmə aksiyası davam etdirilir - FOTO
Bu gün, 18:56 |
|
|
|
| • İsrailin növbəti hədəfi Xameneyidir - Şok iddia
Bu gün, 16:28 |
|
|
|
| • Bakının üç şərti, İrəvanın iki istəyi var: Proses sürətləndi - AKTUAL
Bu gün, 16:17 |
|
|
|
| • İrana NÖVBƏTİ HÜCUM: - Bu dəfə terrorçular...
Bu gün, 16:12 |
|
|
|
| • Cəbhədə yeni oyunçular: Çin Ukraynaya qoşun yeridir? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 16:09 |
|
|
|
| • Bakı aeroportu payız-qış uçuş cədvəlinə keçir - DİQQƏT
Bu gün, 16:05 |
|
|
|
| • Zaur Mikayılovdan yeni təyinat - ƏMR
Bu gün, 15:55 |
|
|
|
| • Aİ İsraillə bağlı məsləhətləşmələr aparır - TASS
Bu gün, 15:41 |
|
|
|
| • "Verilişimə nə Vəfanı, nə də Şəbnəmi çağırmayacağam"
Bu gün, 15:21 |
|
|
|
| • Bidzina İvanişvili: "Xarici agentura qalib gəlsə, müharibə olacaq" - "Keçmə, namərd körpüsündən"...
Bu gün, 15:18 |
|
|
|
| • Qapını açmadı, əlil sərnişini döydü - Bakıda avtobus sürücüsü cəzalandırıldı
Bu gün, 15:09 |
|
|
|
| • Feyziyev indi də Naxçıvanın TENDERXANASINDA... - Talıbovun dövründə oralarda görünməmişdi...
Bu gün, 15:07 |
|
|
|
| • “Müxalifətin qalib gələcəyi halda Rusiya Gürcüstanı Ukraynaya çevirə bilməyəcək...”
Bu gün, 14:59 |
|
|
|
| • “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan edilməsi ilə əlaqədar “Ağacəkmə aksiyası” keçirilib - FOTO
Bu gün, 14:50 |
|
|
|
| • 94 yaşlı ahıl qadını qapı-qapı gəzdirdilər... - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 14:48 |
|
|
|
| • Qərb Gürcüstan hökumətinə xəbər göndərib: - “Seçkidən sonra…”
Bu gün, 14:32 |
|
|
|
| • Azərbaycanla bağlı kritik təmas: - Hakan Fidan açıq danışdı
Bu gün, 14:30 |
|
|
|
| • Azərbaycanın qarşısında HİNDİSTAN MANEƏSİ - AÇIQLAMA
Bu gün, 14:11 |
|
|
|
| • Paşinyan hakimiyyəti üçün ciddi risk - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 14:02 |
|
|
|
| • Avropa Parlamentinin qəbul etdiyi son qətnamə də... bu məqsədə xidmət edir
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
| • Tanınmış aparıcı ailə həyatı qurdu: - “Çox xoşbəxtəm, çünki...”
Bu gün, 13:59 |
|
|
|
| • Azərbaycan beynəlxalq münasibətlərdə çoxtərəflilik prinsipinin fəal tərəfdarıdır - MƏQALƏ
Bu gün, 13:50 |
|
|
|
| • Gürcüstanda hər iki tərəf öz qələbəsinə əmindir
Bu gün, 13:43 |
|
|
|
| • Əliyevlə görüşdən sonra toplandılar - “Joqovurd”
Bu gün, 13:39 |
|
|
|
| • Xoşqədəmin çağırışı Gürcüstanı qarışdırdı: “Üzr istəsin” - DETALLAR
Bu gün, 13:34 |
|
|
|
| • Qonşu qadını döyüb, qızını öldürən şəxsə cəza verildi: - "Səhər durdum gördüm ölüb..."
Bu gün, 13:23 |
|
|
|
| • Tərtərdə "Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili" çərçivəsində ümumrayon ağacəkmə aksiyası keçirilib - FOTO
Bu gün, 13:15 |
|
|
|
| • Əminə Yusifqızı haqqına yayılan xəbərləri YALANLADI: - “Ölsəm qəfil öləcəm, xəstə olmayacam”
Bu gün, 13:09 |
|
|
|
| • Paşinyandan geri addım: - “Referendum olmayacaq”
Bu gün, 13:00 |
|
|
|
| • “İçi çürük adamlar mənəm-mənəm deyir” - Əməkdar artist
Bu gün, 12:53 |
|
|
|
| • “NATO ölkələri BRİCS-in “qapılarını döyür”, amma...” - Hərbi analitik
Bu gün, 12:47 |
|
|
|
| • Əməkdar artist özünə BAHALI MAŞIN aldı - VİDEO
Bu gün, 12:45 |
|
|
|
| • Bakıda genişmiqyaslı iməcilik keçirilib - FOTO
Bu gün, 12:38 |
|
|
|
| • Təmiz kərə yağı istehsal etsək, 30 manata olacaq - BÖHRAN VAR...
Bu gün, 12:35 |
|
|
|
| • Qiyamətə qədər sürəcək SAVAŞ... - ŞƏRH
Bu gün, 12:25 |
|
|
|
| • Cəbrayılda yük maşını qaçıran șəxslər saxlanılıblar
Bu gün, 12:23 |
|
|
|
| • Gülənin dəfnindəki sirli adamlar – Onları mərasimə kim göndərib?
Bu gün, 12:20 |
|
|
|
| • “Apo hazırda heç bir dəyəri olmayan zavallı bir adamdır” - REAKSİYA
Bu gün, 12:19 |
|
|
|
| • Dağlıq ərazilərdə qar yağacağı ehtimalı var - belə deyirlər...
Bu gün, 12:16 |
|
|
|
| • Fransa terrorçulara və ekstremistlərə belə "hami"lik edir - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:15 |
|
|
|
| • Türkiyə Ermənistanla sərhədlərini açmayacaq - Sülh sazişi imzalanmasa...
Bu gün, 12:00 |
|
|
|
| • “Avropa İttifaqı mini-Çindir” - Tramp
Bu gün, 11:58 |
|
|
|
| • “İrana hücumda 100-dən çox İsrail təyyarəsi iştirak edib” – JPost
Bu gün, 11:56 |
|
|
|
| • Keçirilən aksiyalar paytaxtın ekoloji durumunu daha da yaxşılaşdıracaq - FOTO
Bu gün, 11:47 |
|
|
|
|
