Növbəti kritik görüş: masada yalançı vədlər, meydanda savaş zərurəti - NƏ BAŞ VERİR?
Tarix: 10-08-2022, 08:11 | Çap et
Soçidə keçirilən Ərdoğan-Putin görüşləri həmişə kritik olub. Təbii ki, günün konyukturasından asılı olaraq müxtəlif ton fərqləri ilə. Məsələn, ötən ilin sentyabrındakı görüşdən bir neçə gün əvvəl Türkiyə ilə Rusiya arasında 2020-ci ilin ilk günlərində başlayan və Ankara-Moskva xəttini az qala müharibə həddinə çatdıran böhran xəbərləri vardı.
Xüsusilə, ona görə ki, Rusiyanın dəstəklədiyi Əsəd qüvvələrinin İdlibdə dinc əhaliyə qarşı hücumları səngimədən davam edirdi. Çünki həm İdliblə bağlı 17 sentyabr 2018-ci il tarixli Soçi razılaşması, həm də onu tamamlayan 5 mart 2020-ci il tarixli Moskva Əlavə Protokolu Rusiyanın sahəyə ağır hücumlarından sonra sammitlərdə ortaya çıxdı.
Və əvvəllər yaşanan bütün gərginliklərə baxmayaraq, bu zirvələrdə hər dəfə masada “iplər qırılmadan” Ərdoğanla Putin arasında bir uzlaşma nöqtəsi formalaşıb. Ona görə də 2021-ci ilin sentyabrında keçiriləcək həmin sammitdən əvvəl bir-birini razılaşmaya əməl etməməkdə ittiham edən iki tərəf arasında İdlibdəki gərginliyin necə sona çatacağı maraq doğururdu.
Təxminən üç saat davam edən görüşdən sonra problemlər ya aradan qaldırıldı, ya da həll olundu. Yəni ABŞ-ın çox istədiyi Türkiyə-Rusiya münasibətlərində heç bir qırılma olmadı.
İki liderin Soçidəki son görüşünə qədərki prosesdəki imic əvvəlkilərdən xeyli fərqlənir. Rusiya-Ukrayna müharibəsinin və işğalın başlanğıcından bu yana Türkiyə izlədiyi unikal aktiv balans siyasəti ilə bütün tərəflərdən ayrı mövqe tutub və heç bir dövlətin əldə edə bilmədiyi konkret nəticələr əldə edib. Məsələn, BMT-nin “ilk dəfə olaraq iki müharibə edən tərəf dünyanı ərzaq və gübrə qıtlığından xilas etmək üçün sövdələşmə aparır” deyə təşəkkür etdiyi “taxıl dəhlizi” kimi.
Yenə Avropa Birliyi ölkələri bütün hava məkanlarını bağladığı halda, Türkiyənin hava məkanının və hava limanlarının Rusiya təyyarələrinə açıq qalması Rusiyanın xarici dünya ilə əlaqəsi üçün əhəmiyyətli bir nəfəslik rolunu oynadı. Yəni Türkiyə həm Avropaya, həm də Rusiyaya qarşı əlini xeyli gücləndirmiş durumdadır.
Buna görə də sammitöncəsi ən çox maraq doğuran sual bu idi: Tətbiq edilən ağır sanksiyalara qatılmayan və hava məkanını bağlamayan Türkiyəni yeganə çıxış yolu kimi görən Rusiya Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin mümkün əməliyyatında Suriya hava məkanını açacaqmı?
Bildiyiniz kimi, ötən günlərdə Tehran sammitində həm Rusiya, həm də İran Türkiyənin mümkün əməliyyatına qarşı çıxıb - İran daha kəskin, Rusiya isə nisbətən üstüörtülü. Bu səbəbdən də görüşdən öncə Türkiyənin Suriyaya qarşı mümkün sərhəd əməliyyatı ilə bağlı fikirlər beləydi: “Putin Suriya naminə Türkiyəni qurban verməz, verə bilməz. Türkiyənin haqlı tələblərinə yox deməyəcək. Mütləq ortaq məxrəcə gəlinəcək”.
İki liderin Soçidə dörd saatdan çox davam edən görüşündən sonra müsbət mənzərə göz qabağındadır. Bəli, Putinin Türkiyənin Suriyaya qarşı 5-ci əməliyyatına “yaşıl işıq” yandırdığına dair konkret açıqlama, məlumat sızması yoxdur. Moskvanın Ankaraya “buyur, istədiyini et” demədiyi, əksinə, bunun qarşısını almaq üçün hər cür üsula və taktikaya əl atacağı da istisna deyil.
Deməli, bu sualın cavabı artıq bəllidir. Yəni, Türkiyə bu bölgədə “Sülh çeşməsi”, “Zeytun budağı”, “Fərat qalxanı” kimi kritik əməliyyatlar həyata keçirib. Bütün bunlar da hər kəs qəbul etdiyi üçün baş verməyib. ABŞ, Avropa Birliyi ölkələri və Rusiya bu prosesə həmişə “ayaqlarını sürüyərək”, candərdi bəyanatlarla yanaşıb. Hətta, Rusiya ilə hava məkanından istifadə ilə bağlı ciddi danışıqlar nəticəsində biz istədiyimiz mühiti əldə edə bildik.
O vaxtlar “Suriya rejimi ilə təmas qurun, əcnəbi əsgərlər bölgədən çıxsın” yönündə vurğular var idi. Yəni bu əməliyyatlar icazə alaraq, şərtləri ilə razılaşaraq deyil, uyğun vaxtı gözləyərək və zamanında düyməyə basaraq həyata keçirildi.
İndi 5-ci əməliyyatın mümkünlüyü artıq seçim deyil, bir zərurətə çevrilib. Çünki bölgənin terrorçulardan təmizlənməsi mövzusunda nə Rusiya, nə də ABŞ masa arxasında verdiyi vədlərə əməl edib…
Müəllif: Tunca Bengin
Mənbə: "milliyet.com.tr"
Uyğunlaşdırma AYNA-ya məxsusdur
Müəllif: İsmayıl Məmmədli
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Arabir leysan olacaq - belə deyirlər...
Bu gün, 12:33 |
|
|
|
| • "Ermənistan bu üç şərti qəbul etməsə…" - Detallar açıqlandı
Bu gün, 12:24 |
|
|
|
| • Paşinyan ad çəkdi, kütləvi istefa başladı - “Hraparak”
Bu gün, 12:22 |
|
|
|
| • Tibbi qurum 4,6 milyon manatlıq tenderinin - QALİBİNİ AÇIQLADI
Bu gün, 12:18 |
|
|
|
| • "“Instagram”da nə yeyib, nə geyindiyimizi göstərmirik..."
Bu gün, 12:12 |
|
|
|
| • Göydə bircə ovuc "tüstü"sü qaldı... - Neft də qurtarır, qaz da...
Bu gün, 12:05 |
|
|
|
| • Azərbaycanda bank sektorunun vəziyyəti açıqlandı – 914 milyon xalis mənfəət
Bu gün, 11:55 |
|
|
|
| • Naxçıvanın dizini belə yerə gətirirlər... - AXI NİYƏ?..
Bu gün, 11:51 |
|
|
|
| • "Sizə qulaq asdıqca adamı dəhşət bürüyür... - Elə bil ki, ölkə bütün uçuruma gedir"
Bu gün, 11:47 |
|
|
|
| • Xüsusi təyinatlılar Kurskda: - Ukraynanın mövqeyi məhv edildi
Bu gün, 11:43 |
|
|
|
| • “Böyüklər” qitələri nizamlaya bilmirlər - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 11:36 |
|
|
|
| • Qolunu və ya ayağını itirənlər təkrar müayinəyə cəlb olunmamalıdır - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 11:34 |
|
|
|
| • AMB BOKT-larla bağlı son iki qərarını şərh edib - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 11:33 |
|
|
|
| • Ermənilər Başkəndə iddiadan imtina edəcək? - AÇIQLAMA
Bu gün, 11:28 |
|
|
|
| • Bakıda bu bank müştərilərinin evlərini xəbərsiz satdı - DƏLİXANADIR, VALLAH...
Bu gün, 11:24 |
|
|
|
| • Şadlıq saraylarında "dodaq uçuqladan" qiymətlər: Menyu 400 manat - BU NƏDİ BELƏ?..
Bu gün, 11:20 |
|
|
|
| • "Mən əxlaqsızlıq eləmişəm, sizin də qeyrətiniz yoxdur" - Anasını qətlə yetirən oğulun məhkəməsi
Bu gün, 11:13 |
|
|
|
| • Həyat yoldaşını vəzifəyə gətirdiyi deyilən deputatdan AÇIQLAMA - "Əmri mən vermirəm..."
Bu gün, 11:12 |
|
|
|
| • Məhkəmə koopertiv sədrini 12 il 8 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edib
Bu gün, 11:07 |
|
|
|
| • Evini girov qoyub pul götürdü... 7 MİN RÜŞVƏT VERDİ... - Şərur Mərkəzi Xəstəxanasında İŞÇİ TƏLƏSİ...
Bu gün, 11:05 |
|
|
|
| • Dudanın İrəvana gətirdiyi plan: - "Hədəfdə Bakı da var"
Bu gün, 10:55 |
|
|
|
| • Rusiya sərhədində gözləyən erməni yük maşınlarının sayı...
Bu gün, 10:54 |
|
|
|
| • "2 qızıl taxt var idi, birində Ərdoğan, digərində mən oturdum" - Merkel ilk dəfə açıqladı
Bu gün, 10:46 |
|
|
|
| • Azərbaycanda yüksək vəzifəli şəxslər işdən çıxarıldılar - SİYAHI
Bu gün, 10:43 |
|
|
|
| • Naxçıvan Karate-do Federasiyası fəaliyyətini dayandırıb
Bu gün, 10:41 |
|
|
|
| • Tovuz Sosial- İqtisadi Kollecin yeni direktorundan da şikayət var – Müəllimlər haqlarını tələb edir
Bu gün, 10:28 |
|
|
|
| • Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun ağırlaşan pensiya şərtləri... pensiyaçı sayını azaldır
Bu gün, 10:21 |
|
|
|
| • Xalq artisti film vaxtı həqiqətənmi bətnindəki övladını itirib?
Bu gün, 10:14 |
|
|
|
| • Məhkəmə Zümrüd Yağmurun barəsində axtarış qərarı çıxardı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 10:11 |
|
|
|
| • Malalamaqla deyil, bu nazir dəyişməlidir… - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 10:07 |
|
|
|
| • “Christian Dior" Azərbaycanda 4,3 mln. avroluq şirkətini ləğv edib
Bu gün, 10:01 |
|
|
|
| • 13 maddəlik razılaşma: Bakı və İrəvan ilin sonuna kimi... - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 09:53 |
|
|
|
| • “City Leasing Group”a direktor təyin olunub - FOTO
Bu gün, 09:45 |
|
|
|
| • Əlavə ödənişlər hansı tələblərə əsasən ödənilir? - Ekspert danışır...
Bu gün, 09:40 |
|
|
|
| • ADY-yə məxsus iki şirkət birləşir
Bu gün, 09:34 |
|
|
|
| • Azərbaycan 15 ildən çoxdur ki... NATO sistemi üzərində işləyir
Bu gün, 09:31 |
|
|
|
| • Hərbi ekspertin HƏBSİ: Qəsd, yoxsa... - ŞOK DETALLAR
Bu gün, 09:19 |
|
|
|
| • Keçmiş `JEK` müdiri sakinləri DƏRDƏ SALIB... - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 09:17 |
|
|
|
| • Naxçıvan hakimiyyətinə AĞIR İTTİHAM - "1 milyardlıq layihəni..."
Bu gün, 09:08 |
|
|
|
| • Vətəndaşların fərdi məlumatlarını ələ keçirən kibercinayətkarların məhkəməsi başlayıb
Bu gün, 09:04 |
|
|
|
| • Hakim doğru-dürüst QƏRAR VERƏCƏKMİ? - "Sonra da soruşurlar ki..."
Bu gün, 09:03 |
|
|
|
| • ABŞ hələ də "Oreşnik" raket sınaqlarının vurduğu zərəri hesablamayıb - Sabrina Sinqx
Bu gün, 08:55 |
|
|
|
| • Açıq-aşkar ZAY MƏHSUL satırlar... - GİLEY
Bu gün, 08:46 |
|
|
|
| • “Capital City” MTK üçün İNSAN CANI BİR HEÇDİR... - BU NƏDİ BELƏ?..
Bu gün, 08:40 |
|
|
|
| • SALYANDA 100 YAŞLI TARİXİ BİNA UÇUR... - DİQQƏT
Bu gün, 08:34 |
|
|
|
| • “Yaşıl dəhliz”ə kimlər və necə nəzarət edir? - Mallar başqa, sənədlər başqa...
Bu gün, 08:29 |
|
|
|
| • Bakıdan sonra İrəvana getdi: Qovluğunda nə var idi? - Görünəni odur ki...
Bu gün, 08:26 |
|
|
|
| • Maaş və pensiya artımları, Yeni il bayramında artan tələbat - Bahalaşmanın qarşısı necə alına bilər?
Bu gün, 08:23 |
|
|
|
| • TRENDYOL müştəriləri narazılıq edir - SON GÜNLƏR...
Bu gün, 08:16 |
|
|
|
| • Din tayfası da Nəcəflidən GİLEY EDİR - İLGİNC FAKT
Bu gün, 08:11 |
|
|
|
|
