"Rusiya ilə Türkiyə arasında münaqişələrdə əməkdaşlıq təcrübəsi yaranıb" - ekspert
Tarix: 12-04-2021, 08:39 | Çap et
Vladimir Zelenskinin Anakarada qəbulu zamanı Rəcəb tayyib Ərdoğanın Ukrayna haqqında dedikləri azmış kimi Ərdoğanın Krımla bağlı konfransa dəvəti qəbul etməsi Rusiya-Türkiyə münasibətlərini zədələyə bilərmi? Savaş açıq müstəviyə keçsə Ankara NATO-numu, ona düşmən olan Rusiyanımı dəstəkləməli, yoxsa ikinci dünya savaşında olduğu kimi neytral qalmalıdır?
Moderator.az bu suallarla politoloq Qafar çaxmaqlıya müraciət edərək onun fikirlərini öyrənib:
"Türkiyə elə bir dövlətdir ki, bütün dövrlərdə dik duruşu ilə dünyaya örnək olub. Osmanlı zamanında da belə olub. Birinci Dünya müharibəsinə girməsi də alman gəmilərinin Türk bayrağı altında bir təxribatı nəticəsində baş vermişdi. İkinci Dünya müharibəsi dövründə Türkiyə Atatürkün müəyyən etdiyi diplomatiya sayəsində tərəfsiz qaldı. Onu müharibənin içinə çəkə bilmədilər. İndi də Türkiyəni hansısa tərəfə çəkmək mümkün deyil. Ukrayna ilə bağlı türk dövlətçiliyinin gərəkdirdiyi mövqeyi ortadadır. Krımın Rusiya tərəfindən ilhaqı baş verən gündən Türkiyə bu durumu dəyərləndirib və Rusiya ilə hansı münasibətləri olmasından asılı olmayaraq Ukraynanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyib. Krım tatarlarının haqlı davasına sahib çıxıb.
Ötən gün Ukrayna prezidenti Zelenski ilə başkan Ərdoğanın görüşündə də bu mövqe bir daha sərgiləndi. Mən şəxsən başqa bir yanaşma olacağını gözləmirdim. Türkiyə Rusiya ilə Ukrayna arasında yaşanan bu gərginliyi aradan qaldıracaq yeganə ölkədir, heç bir maraq güdmədən, Türkiyə məsələyə ölüm və qanın durdurulması prizmasından baxır. Zelenski də elə buna görə gəlmişdi. Görüşdə Ukrayna prezidentinin Türkiyəyə ümid yeri kimi baxdığını müşahidə etməmək mümkün deyidi. Rusiyaya Ərdoğanın qaşıdakı Krım konfransı ilə bağlı səfərinə də məhz bu prizmadan baxılmalıdır. Kreml onu Ukrayna məsələsində tutduğu mövqeyə görə qınaya və ya bu prinsipial duruşuna görə Türkiyəyə etiraz edə bilməz. Çünki Türkiyənin siyasi duruşu beynəlxalq prinsiplərə əsaslanır.
Və son gün içərisində Rusiyadan Türkiyəyə qarşı rəsmi bir etiraz görmədim. İndiki halda əslində Rusiyanın Türkiyəyə çox böyük ehtiyacı var. Rusiya da, Ukraynanın özü də əslində bu gərginliyin müharibə müstəvisinə keçməsini istəmirlər. Və Türkiyənin verəcəyi təklif onların ürəyincə olacaq. Türkiyə açıq şəkildə bəyan etdi ki, məsələ danışıqlar yolu ilə həll edilməlidir. Mən gözləyirəm ki, Kreml Türkiyəyə vasitəçilik təklif etsin. Belə də olacaq. Çünki Rusiya indiki durumda başqa bir ölkənin səmimiliyinə inanmır. Həm də Rusiya ilə Türkiyə arasında bir neçə yerdə, o cümlədən Azərbaycanda münaqişələrdə əməkdaşlıq təcrübəsi yaranıb. Krımla bağlı düzənlənəcək konfransda da Türkiyənin sərgiləyəcəyi siyasət hər hansı ittifaqın (o cümlədən NATO-nun ) iradəsi ilə olması mümkün deyil.
Sanmıram ki, Ukrayna - Rusiya gərginliyi açıq müharibə həddinə geçsin. Burada bir təhrik var. Ona da inanmıram ki, açıq müharibə durumunda ABŞ Ukraynanı axıradık müdafiə etsin. 2008 Gürcüstan örnəyi var meydanda. Açıq müharibə mümkün deyil. Sadəcə olaq bölgədə güc nümayişi, gövdə göstərisi var… Müharibə heç bir tərəfdən arzu olunan variant deyil. Ən azından ona görə ki, Avropa Birliyi ölkələri də, yəni həm də NATO-ya daxil olan Fransa, Almaniya, İtaliya kimi ölkələr müharibənin onların iqtisadi maraqlarına zərbə olacağından buna getməzlər. NATO yalnız ABŞ- dan ibarət deyil, Rusiya sevilməsə də bu quruma üzv olan Slavyan ölkələri qulaqlarının dibində dağıdıcı müharibənin olmasını və onun dalğalarının öz ölkələrinə sıçramasını istəməzlər. Türkiyə isə bu münaqişə ilə bağlı NATO-nun hansı mövqeyinin olmasından asılı olmayaraq müstəqil hərbi siyasətini yürütmüşdür. Bölgədə Türkiyəsiz heç bir məsələnin həll edilməyəcəyi gerçəyi var və bununla ABŞ-da, Rusiya da və başqa ölklər də hesablaşmalıdır. Krım və Donbas krizisində bu gün deyilsə də, yaxın gələcəkdə Türkiyənin əsas söz sahibi olacağına əminəm".
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Separatçıların azad olunması... - Bu axmaq ideyanı kim gündəmə gətirir?
Bu gün, 18:00 |
|
|
|
| • Legitimliyini itirmək yolunda növbəti addım - Görünəni odur ki...
Bu gün, 17:52 |
|
|
|
| • ATƏT PA missiyasından Gürcüstandakı seçkilər barədə AÇIQLAMA
Bu gün, 17:50 |
|
|
|
| • Rəsmi Tiflis də soydaşlarımıza BORCLANDI - FAKT BUDUR!
Bu gün, 17:43 |
|
|
|
| • Aliment davaları böyüyür: Çıxış yolu tapılmır - NƏ ETMƏLİ?
Bu gün, 17:40 |
|
|
|
| • İki nişanın yanaşı olması sizi çaşdırmasın – 60 manat cərimə oluna bilərsiz
Bu gün, 17:38 |
|
|
|
| • Xalq sözünü dedi, Gürcüstanda inqilab olmayacaq - ŞƏRH
Bu gün, 17:32 |
|
|
|
| • Deputatdan AXCP-dəki istefaya REAKSİYA - “Fərqli düşüncələrə yol verilmir”
Bu gün, 17:30 |
|
|
|
| • “Türkiyə bilir ki, bu savaş olacaq...” - Orta Doğu ilə bağlı qorxulu planlar...
Bu gün, 17:26 |
|
|
|
| • "Özünüzü saf aparmayın, bilmirsiniz ki, efir gecikmə ilədir?"
Bu gün, 17:23 |
|
|
|
| • Gürcü Arzusu qalib gəldi, bizim üçün çətin olacaq – Duqin
Bu gün, 17:21 |
|
|
|
| • Qiymətləndirmə fəaliyyəti ilə məşğul olmaq istəyən şəxslər üçün ixtisas imtahanı keçirilib
Bu gün, 15:26 |
|
|
|
| • Təhlükəli hadisələr olacaq: Ermənistan bu ölkə ilə birləşəcək – Qriqoryan
Bu gün, 15:14 |
|
|
|
| • Gürcüstanda seçkilər: müharibə üzərində qələbə - Bahəddin Həzi yazır...
Bu gün, 14:53 |
|
|
|
| • ABŞ-ı iflas gözləyir - Mask xəbərdarlıq etdi
Bu gün, 14:48 |
|
|
|
| • 2025-ci ildə dünyanın sonu olacaq: - Vanqa və Nostradamusun qorxulu proqnozları
Bu gün, 14:43 |
|
|
|
| • Fuad Nəcəfli Talıbovun yolunu gedir, YOXSA?.. - DÖVLƏT... DÖVLƏTÇİLİK nədir... bilməyəndə belə olur...
Bu gün, 14:37 |
|
|
|
| • Nikol dayanmır: 5 saata 100 km yol sürdü - özü açıqladı
Bu gün, 14:31 |
|
|
|
| • Paşinyan da “Gürcü Arzusu”nu təbrik edib
Bu gün, 14:28 |
|
|
|
| • Mehdiyevlə yanaşı Həbibbəyli də MÖVQEYİNİ İTİRİB
Bu gün, 13:07 |
|
|
|
| • Azərbaycanlılara qarşı döyüşmək şansımız yoxdur - Mikaelyan
Bu gün, 13:04 |
|
|
|
| • İran BMT TŞ-dən təcili iclası keçirməyi tələb edib - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 12:51 |
|
|
|
| • "FHN-də nə texnika qalıb, nə də kadr... Hamısı yeyilib, dağılıb, talanıb..." - ETİRAZ VAR!
Bu gün, 12:48 |
|
|
|
| • Yüksək məbləğli tenderləri qazanan "Hacı Qurban"ın QANUNLARLA arası yaxşı deyil... - yarım milyon manata yaxın vergi borcu var
Bu gün, 12:40 |
|
|
|
| • “Xain deputatlar”ın lənətlənməsi – “Yada düşər xatirələr” silsiləsindən
Bu gün, 12:37 |
|
|
|
| • Adnan Oktarın 2 milyardlıq sərvəti dövlətə keçdi
Bu gün, 12:26 |
|
|
|
| • Rusiyada evlənmək istəyən azərbaycanlıların DİQQƏTİNƏ
Bu gün, 12:21 |
|
|
|
| • Qarabağın sülhlə həlli üçün sonuncu şans belə qaçırıldı – 1999-cu ilin bu günü baş verənlər
Bu gün, 12:14 |
|
|
|
| • "Gürcülər anlayır ki, yaxın gələcəkdə onları nə NATO-ya, nə də Avropa Birliyinə qəbul etməyəcəklər" - Bakıdan REAKSİYA
Bu gün, 12:10 |
|
|
|
| • “Gürcü Arzusu”na ən çox ermənilərin və azərbaycanlıların yaşadığı bölgələrdə səs veriblər - SİYAHI
Bu gün, 12:07 |
|
|
|
| • BMT-nin cümə axşamı: meyit ortada qalıb - Ölünü basdırmağın zamanıdır...
Bu gün, 12:03 |
|
|
|
| • Gənc aktyorumuz görün, nə ilə rastlaşdı... - FOTO
Bu gün, 10:35 |
|
|
|
| • Şuşadakı milyonluq tenderlərin qalibi məhkəmə qarşısında - Yüksək məbləğdə cərimə gözləyir
Bu gün, 10:30 |
|
|
|
| • Prezident İlham Əliyev İrakli Kobaxidzeni təbrik etdi və... BAKIYA DƏVƏT ETDİ
Bu gün, 10:24 |
|
|
|
| • Qərb ümid etməsin: Ukrayna bufer-zona olmayacaq - Çalıy
Bu gün, 10:20 |
|
|
|
| • Uşaqlar psixoloji və fiziki təzyiqə məruz qalır: Dərs yükü niyə ağırlaşdırılır? - AKTUAL
Bu gün, 10:17 |
|
|
|
| • Qazaxıstan BRICS-ə qoşulmaqdan niyə imtina edib? - Səfir DETALLARI AÇIQLADI
Bu gün, 10:06 |
|
|
|
| • Sahib Məmmədov "köhnə komanda"nı sürətlə yola salır - AHİK necə dəyişir
Bu gün, 10:03 |
|
|
|
| • İcra başçısının oğlu məhkəməyə verildi - BUNA GÖRƏ
Bu gün, 10:01 |
|
|
|
| • “Report” İnformasiya Agentliyinin 10 yaşı tamam olur - MÜHÜM XƏBƏR ÜNVANI...
Bu gün, 09:53 |
|
|
|
| • "Xəzər RİH bizi yola verir" - Şəhid ailəsini ƏLƏ SALIRLAR?
Bu gün, 09:48 |
|
|
|
| • Ukraynaya kimin qalib gələməsi sərfəlidir? - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 09:43 |
|
|
|
| • Zirəddin ad çəkdi: ABŞ-ın yeni prezidenti kim olacaq? - İLGİNC
Bu gün, 09:35 |
|
|
|
| • İsrail İranın ballistik raket istehsalının mühüm elementini məhv edib - KİV
Bu gün, 09:32 |
|
|
|
| • "Məsul qurumların "yarıtmaz" fəaliyyəti araşdırılmalıdır" - Normadan artıq "məsuliyyətsizlik"...
Bu gün, 09:27 |
|
|
|
| • O tunel tikiləndə də Adil Vəliyev başçı idi, indi də: Göyüşov isə... - İLGİNC FAKTLAR
Bu gün, 09:24 |
|
|
|
| • Kredit ittifaqları kimləri aldadır: Dövləti, yoxsa vətəndaşı? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 09:05 |
|
|
|
| • Vahid kartlar tələbələrə nə vaxt paylanılacaq? - AÇIQLAMA
Bu gün, 09:03 |
|
|
|
| • İsrail İranda nələri məhv edib? – Detallar açıqlandı
Bu gün, 09:00 |
|
|
|
| • “Gürcü Arzusu” Partiyası 53,5% səslə seçkilərdə liderdir - Gürcüstan MSK
Bu gün, 08:57 |
|
|
|
|
