TUSAŞ hücumunun arxasında kimlər dayanır, məqsədləri nədir
24-10-2024, 20:14
Oktyabrın 23-də Türkiyənin paytaxtı Ankara yaxınlığında Kahramankazanda TUSAŞ mərkəzinə hücumu PKK təşkil edib. Türkiyə DİN hücumçuların terror qruplaşması üzvü olduğunu bildirir. Hücum nəticəsində 5 nəfər ölüb, 22 nəfər isə yaralanıb.
Terror hücumu Türkiyədə son 3 həftədir davam edən PKK müzakirələri və MHP sədri Devlet Bahçelinin oktyabrın 22-də Abdullah Öcalanın PKK-nı ləğv edib silahı yerə qoyması qarşılığında ömürlük məhkumlar üçün tətbiq olunan “ümid haqqı” və parlamentdə DEM Partiyasının (keçmiş HDP) fraksiya toplantısında çıxış etmək çağırışından bir gün sonra baş verdi. Bu səbəbdən də terror aktının təxminən 10 ildən sonra yenidən gündəmə gələn PKK-nın tərk-silah edilməsini nəzərdə tutan “həll prosesi”nə maneə cəhdi kimi qiymətləndirilir.
Məsələ ondadır ki, Devlet Bahçelinin çağırışı prezident Ərdoğan, Ana müxalifət partiyası CHP-nin sədri Özgür Özəl və DEM Partiyası tərəfindən müsbət qarşılanıb. Barışıq prosesinin Türkiyə üçün müsbət nəticələr doğuracağı çağırışı edilib.
İlk baxışdan görünən mənzərə budur ki, PKK-nın silahlı qanadı MHP sədrinin başlatdığı və güman ki, hakimiyyətin planı olan PKK-nın tərk-silah edilməsi qarşılığında Öcalanın azad edilməsi və ya ümumi əfv elanı ilə nəticələnəcək prosesi pozmağa çalışıb.
BAXCA.jpg (48 KB)
Yeri gəlmişkən, MHP sədrinin məlum açıqlamasından az sonra 43 aylıq qadağadan sonra PKK lideri Öcalanın həbsxanada görüş icazəsi verilib. Öcalanla İmralı adasında görüşən DEM partiyasından olan deputat, qardaşı oğlu Ömər Öcalan deyib ki, əmisi şərtlər olarsa, prosesi zorakılıq və qarşıdurmadan hüquqi və siyasi zəminə keçirmək üçün nəzəri və praktik gücə sahib olduğunu deyib.
TUSAŞ mərkəzinə hücum göstərdi ki, bu məsələdə Öcalanın ciddi rəqibləri var. Onlar bu prosesin baş verməsini istəmir. TUSAŞ terroru Türkiyədə PKK-ya qarşı nifrəti yenidən körükləyib və PKK-ya qarşı yeganə yol olaraq silahlı güc tətbiqi tərəfdarı olan, o cümlədən, uzun illər ərzində PKK terrorundan əziyyət çəkmiş, yaxınlarını itirmiş insanların, necə deyərlər, yaralarını təzələyib.
İndi əsas sual PKK-nın bu terroru indi həyata keçirməsidir. Bilindiyi kimi, Türkiyə daxilində terror aktları son illərdə ciddi şəkildə azalıb. Bu ilin yanvarında İstanbulda kilsəyə İŞİD-in üzərinə götürdüyü terror aktını çıxmaq şərti ilə sonuncu dəfə terror hücumu ötən il oktyabrın 1-də Ankarada baş vermişdi. Üstəlik nəzəri baxımdan Bahçelinin təklifi Öcalan, PKK və onun Türkiyədəki tərəfdarları üçün göydəndüşmə fürsət idi.
A.Öcalan 25 ildir məhbusdur, xüsusən də son 3,5 ildir ki, tamamilə təcriddədir və MHP sədrinin təşəbbüsü Öcalana tam azadlıq verməsə belə, cəza şərtlərini xeyli dərəcədə yüngülləşdirməyi nəzərdə tutur. Hazırda siyasi prosesə daxil olması, məhkumluq şərtlərinin yüngülləşdirilməsi Öcalan üçün hava-su kimi lazımdır. Bu səbəbdən də Öcalan dərhal müsbət cavab verdi. Eləcə də PKK-nın siyasi qanadı hesab olunan DEM Partiyası və onun 7 ildən çoxdur məhkumluq həyatı yaşayan lideri Səlahəddin Dəmirtaş da təşəbbüsü məmnuniyyətlə qarşıladığını açıqladı. Belə olan halda sual yaranır ki, o zaman hücumun arxasında kim və ya kimlər var?
Şübhəli siyahısı isə kifayət qədər genişdir. İlk ağıla gələn terror təşkilatının hərbi qanadının liderləridir. Hazırda İraqın şimalında və Suriyada gizlənən PKK terror təşkilatının silahlı qanad liderləri PKK-nın silahı buraxması və hərbi əməliyyatları dayandırmasından məmnun olmaya bilər. Çünki onların hər biri çoxlu sayda insanlıq əleyhinə cinayətlərə, terrora imza atıb və anlayırlar ki, barışıq prosesində onlar kənarda qalacaqlar. Başqa sözlə, terrorun bitməsi mağaralarda gizlənən PKK silahlı komandirləri üçün əlverişli olmaya bilər.
İkinci şübhəli, PKK-nın Suriya qanadı PYD və onun hərbi qolu olan YPG-dir. Bu qruplaşma 2002-ci ildə Öcalanın həbsxanadan göndərdiyi təlimatlar əsasında yaradılıb və 2011-ci ildə Suriyada baş verən vətəndaş müharibəsində güc qazanıb, hazırda Suriyanın 4 vilayətini birləşdirən qeyri-rəsmi kürd muxtariyyətini idarə edir. PYD və YPG Bahçelinin barışıq təklifindən məmnun qalmaya bilər. Çünki Türkiyə hökuməti PKK ilə barışıq və silahı yerə qoymağı razılaşsa, o zaman Suriyadakı kürd separatizmi təklənəcək və istər siyasi, istərsə də ideoloji, maddi və insani dəstəyini itirəcək. Bu səbəbdən də PYD üçün barışıq planı əlverişli deyil.
Üçüncü amil xarici gücdür. PKK vahid orqanizm deyil, təşkilat daxilində fərqli xarici dövlətlərin xüsusi xidmətlərinin təsiri altında olan qruplar var. Mümkündür ki, 23 oktyabr sifarişini Türkiyədə başlayan bu prosesi dayandırmaq istəyən ölkənin xüsusi xidmət orqanları sifariş verib.
Dördüncü amil, daxili qruplar. Türkiyə daxilində, dövlətin içərisində müəyyən qrup antiterror əməliyyatlarının bitməsi və PKK-nın silahı yerə qoymasını istəməyən qruplar mövcud olub. Bu cür qruplar daha əvvəl də olub və hakimiyyət bu qrupları fərqli adlarla ittiham edib. Səbəbi və məqsədi nə olursa olsun, sirr deyil ki, Türkiyə dövləti içərisində güclü dayaqları olan və PKK məsələsində barışmaz xətt tutan, eləcə də hakimiyyətlə gizli rəqabətdə olan qruplar mövcuddur. Mümkündür ki, hakimiyyətin Öcalana barışıq təşəbbüsünü baltalamaq üçün daxildəki qruplar bu hücumu sifariş verib.
Ancaq o da məlumdur ki, hər kəs bu terror aktının hansı məqsədlə (kim tərəfindən sifariş verilməsindən asılı olmayaraq – K.R.) törədildiyini anlayır. Bu səbəbdən də TUSAŞ terrorunun ölkədə etnik nifrəti qızışdırdığını və ya siyasi sabitliyi laxladacağını demək olmaz. Lakin o da məlumdur ki, Bahçelinin başlatdığı proses müəyyən mənada arxa plana keçəcək. Ən azı yaxın dövr üçün.
Kənan Rövşənoğlu
Musavat.com
Geri qayıt