2020-ci ilin əvvəlindən qüvvəyə minən yeni aqrar subsidiya qaydasına uyğun olaraq kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarının subsidiyaları onlara paylanmış «Fermer kartı»na köçürülür. Bu vəsaitin 25 faizi nağlaşdırılan, 75 faizi isə nağdlaşdırılmayan hissədir. Fermerlər öz kartlarındakı nağdlaşdırılmayan hissədən elektron kənd təsərrüfatı informasiya sistemində qeydiyyatdan keçmiş təchizatçılara POS-terminal vasitəsilə ödəniş etməklə təsərrüfatları üçün lazım olan üzvi və orqanik gübrə, pestisid, toxum və ting ala bilirlər.
Fermer kartlarından təyinatına uyğun olaraq istifadə edilməməsi vətəndaşların növbəti dəfə subsidiya almasında problemlərə səbəb ola bilər. Ona görə də fermer kartlarının heç kimə verilməməsi tövsiyə edilir. Çünki, bəzi işbazlar insanların sadəlövhlüyündən istifadə edib kartdakı vəsaiti mənimsəməyə cəhd edirlər.
«Fermer kartı»ndakı nağdlaşdırılmayan hissənin qanunsuz əməliyyatlara cəlb edilməsi, nağdlaşdırılması, təyinatı üzrə istifadə edilməməsi kart sahibinin üzərinə məsuliyyət yükləyir və onun növbəti subsidiyalarını almaqda problem yaşamasına səbəb ola bilər. Bu, fermer kartının istifadəsi ilə bağlı Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin aqrar sahədə çalışan şəxslərə müraciətində qeyd olunub.
Lakin bu müstəvidə bəzən elə ağlabatmaz işdəycələrə rast gəlinir ki, bunun fermer kartlarının ilkin konfidensial məlumatlarını bilən peşəkarlar tərəfindən törədildiyi qənaəti yaradır.
Məsələn, “Dəryaz” qəzeti redaksiyasına müraciət edən Biləsuvar rayonunun Bağbanlar kənd sakini, 1967-ci il təvəllüdlü Mirəliyev Yaşar Rəhim oğlu əmindir ki, subsidiya kartını və onun konfidensial məlumatlarını bu il heç kimə verməyib, amma…
Dediklərindən: “Mənə ümumiyyətlə payızlıq əkin üçün verdiyim bəyana görə ümumilikdə 400 manat nağdsız subsidiya ödənilməlidir. Onun mərhələli qaydada ilkin olaraq 252 manatı nağdsız, 84 manatı da nağdlaşdırılması mümkün formada fermer kartıma yüklənilmişdi. Mən fevralın 17-də 84 manatı kartdan çıxarmışam. Bazar günü traktor danışmışam, sahəyə azot səpmək üçün. Girmişəm terminala, hesablatdırmışam, bildirilib ki, 13 ədəd karbamid düşür. Kartı salanda boş görünüb, problem olduğu bildirilib. Həftənin birinci günü “Kapitalbank” filialına gedib kart üzrə fevral ayındakı əməliyyat dövriyyəsinin çıxarışını əldə etmişəm. Məlum olub ki, ayın 22-dən 23-nə keçən gecə TapAqro – Sara Qrup şirkəti tərəfindən 252 manatı mənimsənilib. Özü də hissə-hissə, müxtəlif məbləğlərdə çıxarılıb. Dövlət Aqrar İslahat Mərkəzinə və Sara Qrup-un baş ofisinə müraciət etmişəm. Araşdırıb öyrənmişəm ki, vəsait sözügedən şirkətin Balakən rayonundakı filialında işləyən bir xanım tərəfindən terminal vasitəsilə nağdlaşdırılıb.
Öz növbəsində internet üzərindən axtarış edib öyrəndik ki, Sara Qrup QSC şirkəti bütün növ kənd təsərrüfatı işləri, gübrə, toxum, mikroelement, bitki mühafizəsi vasitələri, pestisid, mal-qara, heyvan yemi və s. kənd təsərrüfatı təyinatlı malların idxalı və kənd təsərrüfatı müəssisələrinə, fermerlərə satışını həyata keçirir. Həmçinin, müəssisələrin idarəçiliyə götürülməsi, onların inkişaf strategiyasının və investisiya planlarının hazırlanması işlərində də köməklik edir. Belə başa düşmək olur ki, şirkəti tərəf müqabili kimi özünə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi seçib və Yaşar Mirəliyev kimi sadə zəhmətkeş kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarının şirkəti tanıyıb-tanımaması, haqqında hansı rəydə olmaları ilə hesablaşan yoxdur.
Növbəti addımda şirkətin Bakıdakı mərkəzi ofisinin telefonlarına zəng vurub məsələ ilə bağlı ümumi məlumat verdik və mövqe bildirmələrini xahiş etdik. Bizi ertəsi gün üçün ofisə dəvət etdilər. Ertəsi gün, yəni, martın 3-də bu sətirlərin müəllifi və daha bir həmkarı ilə birgə şirkətin Bakı şəhəri Nərimanov r-nu, Ələsgər Qayıbov küç., 1222 ünvanda yerləşən mərkəzi ofisinə yollandıq. Orada biz şirkətin audit departamentinin auditoru Aqil Mirzəyev və satış departamentinin rəis müavini Elşad Cəfərli ilə ünsiyyətdə olduq. Onlar məsələ ilə bağlı məlumatsız olduqlarını, problemin şirkətin bölgə filialının əməkdaşlarının səhvi ucbatından yaranmış ola biləcəyini istisna etmədiklərini bildirdilər və şirkət rəhbəri Şirvan müəllim ilə görüşməyimizi məsləhət gördülər. Lakin iclasda olduğu deyilən rəhbər şəxsi bir saat gözləməyimiz nəticə vermədi. Həmin vaxt ərzində həmsöhbətlərimiz olan şirkət əməkdaşları Biləsuvar regional şöbəsinin təmsilçisi Cəsur ilə danışdılar və bizə dedilər ki, o adam (yəni, rayon filialının təmsilçisi) kartdan çıxarılmış pulu özü ödəməyə (belə başa düşdük ki, səhvini bu yolla düzəltməyə) razıdır. Bu təklifin şikayətçi tərəfi də qane edəcəyini təxmin edib ofis binasının həyətinə endik. Sonra bizə şirkət rəhbərliyinin mövqeyini dəyişdiyini bildirdilər ki, bəs “problemin həlli bizlik deyil”. Belə qeyri-konstruktiv mövqeyin qarşılığında biz də öz növbəmizdə məsələni ictimailəşdirərək hüquq-mühafizə və cinayət təqibi orqanlarının diqqətinə çatdıracağımızı dedik. Ərazini tərk etmək üçün maşınımıza oturub gedəndə mühafizəçi qabağımızı kəsdi ki, bəs tapşırılıb sizi burdan buraxmayaq. Həmin tanış olduğumuz Aqil və Yaşar adlı şəxslər üstümüzə hücum çəkib telefonumuza əl atdılar ki, bəs siz şəkil çəkmiş, səs yazmısınız. Bu çək-çevirdə telefon sındı. Məcbur olub avtomobilə əyləşdik və qapı-pəncərəni bağlayanda Aqil şüşəni yumruqlamağa başladı. Biz salondaca DİN-nin “102” xidmətinə zəng vurduq. Başımıza gələn hadisəni qeydə alıb ünvana polis naryadı göndəriləcəyini vəd etdilər. Ürəklənib maşından çıxdıq. Bu zaman təxminən 20 nəfərə yaxın idmançı cüssəli cavan adamlar bizə yenidən hücum çəkib təhqiramiz ifadələr işlətdilər, və bir nəfər adını bilmədiyim cavan oğlan məni yumruqlamağa başladı,əl-qol atıb avtomobilin yan pəncərəsinin mexanizminə zərər yetirdilər. Nərimanov rayon Polis İdarəsinin 17-ci Polis Bölməsinin əməkdaşlarının gəldiklərini görüb maşını çıxarmağımıza icazə verdilər. Daha sonra biz DİN-nin ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin rəhbəri Elşad Hacıyevə zəng vurduq və insidentin araşdırılmasında obyektivliyin təmini üçün şirkətin yerləşdiyi binanın həyətindəki müşahidə kameralarının qeydə aldığı görüntülərin də incələnməsinin vacibliyini diqqətə çatdırdıq. Təssüf ki, hadisə yerinə gələn baş təhqiqatçı Nurlan müəllim bizim bu xahişimizi təmin etmədi. Cənab E.Hacıyev insidentə obyektiv qiymət verilməsi üçün hər şeyin qanun çərçivəsində ediləcəyini vəd etdi. Polisə izahat yazmalı olduq.
Öyrənmişik ki, sözügedən sahə üzrə ixtisaslaşmış şirkətlərin sayı təxminən 30-a yaxındır. Onların sırasında ən öncülləri “EMA” və “Sara Qroup” QSC – dir. Onu da eşitmişik ki, sahənin monopolistləri olan bu iki şirkətin arxasında yüksək mənsəbli şəxslər durduğundan, hətta güc strukturlarına da təsir göstərə, onların vasitəsilə peşə fəaliyyətini həyata keçirən jurnalistlərə təzyiq edə, hətta bu sahədə neqativ halları ictimailəşdirməyə cəhd edən KİV işçilərinin dilindən iltizam alaraq boyunlarına sözügedən şirkətləri tənqid etməmək öhdəliyi qoymağa nail olurlar. Ümidvarıq ki, çox hörmətli daxili işlər naziri cənab Vilayət Eyvazov bu məsələni nəzarətə götürəcək və aşkarladığımız de-fakto dələduzluq faktına hüquqi qiymət verilməsinə, eləcə də peşə fəaliyyətimizi həyata keçirməyimizə mane olan şəxslərin məsuliyyətə cəlb olunmasının təmin edilməsinə nail olacaqdır.
Mövzunu diqqətdə saxlayacağıq.
Deryaz.az.
