"BU SEÇKİLƏRDƏ 3 FAVORİT VAR"
Uzun illərdir vahid mövqedən çıxış etməkdə çətinlik çəkən müxalifəti qarşıdan gələn prezident seçkiləri də bir araya gətirə bilmir. Məqsəd və məramları, hədəfləri eyni olan siyasi qüvvələrin seçkiyə vahid komandada gedə bilməməsinin səbəbləri müxtəlifdir. Bir qism ambissiyasından əl çəkə bilmir, bir qism ikinci yerdə olmağı qəbul etmək istəmir, bir qism də hakimiyyətlə işbirliyində olduğu üçün dağıdıcı funksiyanı yerinə yetirir. Azərbaycan Liberal Partiyanın (ALP) sədri Əvəz Temirxan mövcud durumun yaranmasına görə müxalifət daxilindəki qarşıdurmaları səbəb sayır:
- Hazırki vəziyyəti dəyərləndirərkən demək olar ki, Azərbaycanda total seçki saxtakarlığına 6 ay qalıb. Hesab edirəm ki, bu müddət ərzində iqtidar heç bir islahata getməyəcək. Müxalifətin isə seçki islahatlarına nail olmaq üçün vaxtı çox azdır. Müxalifət daxilindəki qarşılıqlı münasibətlər imkan vermədi ki, vaxtında birləşək, vahid mübarizə komandasına çevrilək. Ona görə də mən ehtiyatlı optimistəm ki, qısa müddət ərzində birləşərək demokratik seçki mühitinin formalaşmasına nail olaq və seçkilərdə iştirak edərək xalqdan aldığımız səsi qorumaq imkanı əldə edək.
- Belə bir şəraitdə seçkiyə gedərək nəsə qazanmağa ümid eləmək mümkündürmü?
- Bugünkü şəraitdə seçkiyə getmək iqtidara kartblanş verir. Yəni, bu vəziyyət iqtidara imkan verir ki, seçkiləri saxtalaşdırsın. Əvvəla, seçkiyə getmək o demək deyil ki, sən namizəd olacaqsan. Kim namizəd kimi seçkiyə qatılacaqsa, onun namizədliyinin qeydə alınmasını iqtidar həll edəcək. Kim iqtidarla oyuna gedəcəksə, onun namizədliyi qeydə alınacaq, kim oyunda olmayacaqsa, o, seçkiyə buraxılmayacaq.
- Deyəsən, Siz boykot əhval-ruhiyyəsindəsiz?
- Mən boykotla bağlı bir söz demirəm. Vaxtı çatanda biz öz mövqeyimizi ortaya qoyacağıq. Amma çox təəssüf ki, müxalifət daxilində gur səslə birlikdən danışıb, əslində isə birliyi pozan qüvvələrin sayəsində müxalifətin birliyi mümkün olmayıb.
- Kimləri nəzərdə tutursunuz?
- Onu siz jurnalistlər bizdən yaxşı bilirsiniz. Mən istəmirəm ki, indiki məqamda yeni qalmaqal yaradım. Amma fakt odur ki, bu gün müxalifətin birliyi həmin qüvvələrin sayəsində baş tutmayıb.
- Əvəz bəy, əksər partiyalar seçki ilə bağlı mövqeyini qətiləşdirib, amma ALP hələ də qərarsızdır. Bu nə ilə bağlıdır?
- Əslində, budəfəki seçkilərin üç favoriti var - Lalə Şövkət, Rəsul Quliyev və Əli Kərimli. Bu üç real namizəd hələ öz mövqeyini ortaya qoymayıb, yəni namizədliyini irəli sürməyiblər. Çünki onlar başa düşürlər ki, indiki şəraitdə namizədliyini irəli sürmək alacağı səsləri qoruya bilməmək və xalqın inamını itirmək deməkdir.
- İsa Qəmbərlə Eldar Ќamazov favorit namizəd olmayacaqlar?
- Mənim bu cür düşünməyə hüququm var. Başqası da başqa cür düşünür və burada kriminal yoxdur.
- Fikirlərinizi əsaslandıra bilərsiniz?
- Lalə Şövkətə gəlincə, bəllidir ki, o, Azərbaycanda böyük nüfuz sahibidir. Rəsul Quliyevin hakimiyyət içində öz elektoratı var. Əli Kərimlinin rəhbərlik etdiyi partiya isə ən mübariz partiyalardan biridir.
Yəni, Lalə Şövkətin tərcümeyi-halı, sözü ilə əməlinin bütövlüyü, sabah hakimiyyətə gələcəyi təqdirdə məmurlara qarşı repressiya siyasəti yürütməyəcəyi ilə bağlı inam onun şansını artırır.
Rəsul Quliyevin həm iqtidar daxilində müəyyən dayaqları, həm də müəyyən elektoratı var.
Əli Kərimli son illər ardıcıl mübarizə aparır, protest elektoratın əhəmiyyətli hissəsi onun tərəfdarıdır. Ona görə də hesab edirəm ki, bu üç liderin daha çox şansı var.
Mən qətiyyən başqalarının üzərinə kölgə salmaq istəmirəm, amma mənim gördüyüm bundan ibarətdir. Adını çəkdiyim liderlər vəziyyətə baxırlar ki, bu gün onların namizədliyinin qeydə alınması böyük sual altındadır. Əgər qeydə alınmasalar, məhkəməyə müraciət edəcəklər, məhkəmə də ən tezi onları on günə qeydə aldıracaq. Bu isə təbliğat kampaniyası müddətinin yarısını itirmək deməkdir. On gün ərzində nəyəsə nail olmaq qeyri-mümkündür. Yəni, hakimiyyət seçki yox, saxtakarlıq prosesinə hazırlaşır. Bu situasiyada isə "mən seçkiyə gedib qalib gələcəyəm",- söyləmək özünü aldatmaq deməkdir.
Mən öz liderimin adından danışıram. Belə bir şəraitdə Lalə Şövkət ona veriləcək səsləri qoruya biləcəyi ilə bağlı Azərbaycan xalqına söz verə bilməz. Çünki bunun üçün qanuni mexanizm, siyasi mühit mövcud deyil.
- Əvəz bəy, Sizin də təmsil olunduğunuz Məşvərət Məclisinə müəyyən ümidlər var idi, amma bir müddət keçsə də, bu təşkilatın ümidverici fəalliyyəti olmadı...
- Deməzdim ki, Məşvərət Məclisinin ümidverici fəaliyyəti olmayıb. Məşvərət Məclisində olan siyasi partiyalar bu gün ümid mənbəyindən biridir. Sadəcə, ola bilsin ki, siyasi rəqabətə görə Məşvərət Məclisinin fəaliyyətini digər mətbu orqanlar bir o qədər də işıqlandırmır.
Bayaq qeyd etdiyim üç favorit namizəddən ikisi Məşvərət Məclisindəki partiyaların lideridir. Etibar Məmmədovun da potensialı böyükdür, amma o, özü seçkilərə qatılmayacağını bildirib. Ona görə də "Məşvərət Məclisi ümidləri doğrultmadı",- demək doğru olmazdı.
Tək Məşvərət Məclisi vəziyyəti dəyişmək iqtidarında deyil. Vəziyyəti real qiymətləndirmək lazımdır. Hansısa başqa bir qurumun da təkbaşına vəziyyəti dəyişmək gücü yoxdur. Biz hesab edirik ki, bütün demokratik qüvvələr bir araya gəlməli, güclərini birləşdirib çəkici bir yerə vurmalıdır. O zaman nəyəsə ümid etmək olar. Amma o ümidlər də demək olar ki, minimuma endirilib.
- Məşvərət Məclisində 5-6 partiya var, onların çoxu öz namizədini irəli sürüb. Bunu necə başa düşək?
- Adından göründüyü kimi, bu qurum Məşvərət Məclisidir. Bizim mövqeyimiz, qərarlarımız tövsiyə xarakteri daşıyır, mütləq icra xarakteri daşımır. Ona görə də ayrı-ayrı partiyalar müxtəlif mövqedən çıxış edə bilərlər.
- Ümumi birlikdən, çəkici bir yerə döyməkdən danışırsız, amma təklif olunan ümumi birlik formatlarından olan Milli Şuraya qoşulmaq üçün şərt irəli sürürsüz. Axı şərtlə birlik olmaz...
- Biz demokratik qüvvələrin daha geniş çevrədə birləşməsini istəyirik. Əgər bu qurum Milli Şuradırsa və millidirsə, deməli, milli qüvvələrin böyük əksəriyyəti bura cəlb olunmalıdır.
İkincisi, əgər biz iqtidar komandasından istefa verib müxalifətə keçmişiksə, bu 20 ildə keçdiyimiz mübarizə yolu bizə əsas verir ki, Azərbaycanda 5-6 nüfuzlu siyasi qüvvədən biri olduğumuzu bəyan edək. Ona görə də düşürük ki, hər hansı bir demokratik birliyin təməl şərtlərinin müəyyənləşməsində iştirak etməliyik. Yəni, Milli Şuranın yaradılmasında Liberal Partiya da bərabər hüquqlu təsisçi kimi iştirak etməlidir. Əgər kimsə ALP-nin mətbuatda az görünməsini əsas götürüb, yaxud təmiz adımızı qoruduğumuza görə maddi-texniki bazamızın zəif olduğunu düşünürsə, bu o demək deyil ki, bizim nüfuzumuz aşağıdır. Bunu heç kim bizə irad tuta bilməz. Ona görə də hesab edirik ki, bu birliyin memarlarından biri biz olmalıyıq.
Bəziləri deyir ki, biz artıq yolun yarısını keçmişik, filan siyasi partiya və liderlər gəlib bizə qoşulsunlar. Amma bu yanaşma ayrı-seçkiliyə aparır, ümumi işə zərər verir.
- Siyasi partiya təkcə liderdən ibarət deyil, partiyanın strukturu olmalıdır, meydana adam çıxara bilməlidir. Bu məsələdə Sizin partiya Müsavatla AXCP-dən geri qalır...
- Liberal Partiya həmin partiyalarla müqayisədə maddi-texniki bazasına görə zəifdir. Maddi-texnika bazamız ona görə zəifdir ki, hakimiyyətdə ola-ola korrupsiyaya qarşı mübarizə aparmışıq və həmişə nəfsimizi basmışıq.
- AXCP ilə Müsavat korrupsiyaya bulaşıb ki?
- AXCP və Müsavat meydan hərəkatından gəlmiş partiyalardır, onlarla bizi müqayisə etməyin. Götürək elə Müsavatı, 2000-ci ildə 15 müttəfiqi ilə bərabər birinci yeri, Liberal Partiya isə təkbaşına ikinci yeri tutdu.
2003-cü ildə müxalifət partiyaları arasında təkbaşına Lalə Şövkət ikinci yeri, İsa Qəmbər isə 30 partiyanın və böyük demokratik qüvvələrin dəstəyi ilə birinci yer tutdu.
2005-ci ildə Liberal Partiyanın sürpriz kadrları ortaya çıxdı, amma sadəcə, bizim mətbu orqanımız olmadığına görə onları təbliğ edə bilmirik. Ancaq bu o demək deyil ki, Lalə Şövkətin və Liberal Partiyanın xalq arasında nüfuzu yoxdur.
- O fikirlər də səslənir ki, Sizin Milli Şuraya qoşulmaq istəməməyiniz Lalə Şövkətin namizədliyinin kölgədə qalmaq narahatlığı ilə bağlıdır...
- Mən bu günə kimi heç yerdə belə bir iddiaya rast gəlməmişəm. Bu, sizin əsassız ehtimalınızdır. Azərbaycanda Lalə Şövkəti heç kim kölgədə qoya bilməz.
- Lalə Şövkətin özü kölgəyə çəkilib...
- 20 ildir ki, bu iqtidar Lalə Şövkətin nüfuzu üzərinə kölgə sala bilmir. Sadəcə olaraq, Lalə Şövkətin taktikası ondan ibarətdir ki, Liberal Partiyanın vasitəsi ilə bütün demokratik qüvvələrin bir araya gəlməsi üçün əlindən gələni edir. Amma müxalifət daxilində birlik adı altında gedən çəkişmələrdə, qarşıdurmalarda iştirak etmək istəmir. Lalə Şövkətin meydana çıxması o deməkdir ki, həm də müxalifətdaxili çəkişmələrdə iştirak etmiş olur. Bu gün nə iqtidar, nə də müxalifət Lalə Şövkətin nüfuzuna kölgə salmaq gücündə deyil.
Liberal Partiyanın adından bir daha vurğulayıram ki, biz səmimi birliyin tərəfdarıyıq. Keçmişdə aramızda olan qarşıdurmaya, ziddiyyətə, ünvanımıza söylənən haqsız ittihamlara baxmayaraq, indi də səmimi birliyi istəyirik. Yaranacaq hər hansı birlik də 5-6 partiyadan ibarət olmamalıdır. Kim bu gün islahat, hakimiyyətdəki rejimin dəyişməsini, konstitusion yolla avtoritar sabitlikdən demokratik sabitliyə keçidi istəyirsə, bu birlikdə olmalıdır. \ reytinq qəzeti \
