BJEZİNSKİDƏN ŞOK PROQNOZLAR
Tarix: 4-01-2012, 13:33 | Çap et
 “ABŞ-IN SÜQUTU AZƏRBAYCANA DA BÖYÜK ZƏRBƏ VURACAQ”
Amerikanın Foreign Policy jurnalı tanınmış politoloq, prezident Karterin milli təhlükəsilzik üzrə keçmiş müşaviri, çapa hazırlanan “Strateji konsepsiya: Amerika və qlobal güc böhranı” kitabının müəllifi Zbiqnev Bjezinsikinin məqaləsini dərc edib. Analitikin fikrincə, Birləşmiş Ştatların mümkün, hətta qaçılmaz olan tənəzzülü bütün dünya üçün mənfi nəticələnə bilər.
“Beynəlxalq arenada qeyri-müəyyənlik, qlobal rəqiblər arasında çəkişmələrin kəskinləşməsi, hətta açıq xaos ABŞ-ın tənəzzülünün nəticələri ola bilər”, - Bjezinski belə hesab edir. Demokratiya haqda arzular yox, “müxtəlif avtoritarizm, millətçilik və dini hibridlərə əsaslanan gücləndirilmiş milli təhlükəsizlik modeli” qalib gələcək.
“İkinci ranq”a aid dünya ölkələrinin, o cümlədən Hindistan, Yaponiya, Rusiya və bəzi Avropa ölkələrinin liderləri artıq ABŞ-ın tənəzzülünün nəticələrini hesablayırlar. “Rusiya Amerikanın qeyri-müəyyən perspektivləri ilə bağlı xəyallara (hətta bədxahlığa) qapanır.
Çin başa düşür ki, uğura doğru yol indiki dünya quruluşunun kəskin iflası yox, gücün tədricən yenidən bölünməsidir. Lakin əgər inadkar Çin millətçiliyi baş qaldırarsa, qonşularla münasibətlər korlana bilər və “XXI əsrin Asiyası XX əsrin qaniçən, zorakı Avropasına çevrilər”.
ABŞ-ın çökməsi bir sıra zəif dövlətlər üçün də təhlükəlidir.
ABŞ-ın zəifləməsi Meksika ilə əlaqələrin pozulmasına səbəb olacaq: Ştatlarda millətçilik və öz təhlükəsizliyinə görə qorxu güclənəcək. Meksika tərəfi isə ərazi iddiaları irəli sürəcək.
Dəniz yolları, kosmos, kiberməkan və ətraf mühit üzərində nəzarət zəifləyəcək.
Müəllif ABŞ-ı ya yeni siyasi strategiyanı həyata keçirməyə, ya da qlobal sarsıntılara hazırlaşmağa çağırır.
ABŞ-ın qlobal əhəmiyyətinin azalması regional münaqişələrə yol aça bilər. Bjezinski Amerikanın çökməsindən uduzacaq 8 ölkənin adını çəkir:
1. Gürcüstan Rusiyanın “siyasi qorxutmaları və hərbi təcavüzü” qarşısında asılı vəziyyətə düşəcək.
Bu nə ilə təhlükəlidir? Rusiyanın Avropa neft-qaz təchizatının “cənub dəhlizi” üzərində hakimiyyəti, Moskvanın siyasi məqsədləri ilə barışması üçün Avropaya təzyiqlərin artması ilə; bu isə Azərbaycanın maraqlarına güclü zərbə vuracaq”, - məqalədə deyilir.
2. Tayvan Çinin təzyiqləri qarşısında asılı vəziyyətə düşəcək; Çox güman ki, Pekinə sərfəli olan birləşmə prosesi yaxınlaşacaq.
3. Cənubi Koreya dilemma qarşısında qalacaq: Çinin regional hökmranlığı ilə barışsın yoxsa Yaponiya ilə münasibətləri möhkəmləndirsin.
Bu, nə ilə təhlükəlidir: Koreya yarımadasında hərbi-iqtisadi sabitlik üçün təhlükə ilə.
4. Belarus. Amerikanın tənəzzülü Rusiyaya şans verəcək ki, Belarusu tam nəzarətə götürsün.
“Bu, nə ilə təhlükəlidir: Baltik ölkələrinin, xüsusən Latviyanın təhlükəsizliyi laxlayacaq.
5. Ukrayna: Avropanın bu ölkəni Qərb birliyinə inteqrasiya etmək istəyi və imkanları zəifləyəcək.
Bu nə ilə təhlükəlidir: Rusiyanın imperiya ambisiyalarının dirçəlməsi ilə, - müəllif qeyd edir.
6. Əfqanıstan artıq bərbad vəziyyətdədir. Əgər Amerika qoşunları tələsik çıxarılsa, Əfqanıstanın süqutu mümkündür.
Bu nə ilə təhlükəlidir: Talibanın dirçəlməsi, başqasının əli ilə Hindistan-Pakistan müharibəsinin baş verməsi, beynəlxalq terrorizm üçün sığınacağın meydana gəlməsi ilə.
7. Pakistan hərbçilərin idarəçiliyi altında olan dövlətə, radikal islam dövlətinə, mərkəzi hakimiyyət olmadan hərbi-islam idarəçiliyinin kombinasiya edilmiş dövlətə çevrilə bilər.
Bu nə ilə təhlükəlidir: nüvə silahlarına malik səhra komandirləri;
nüvə silahına malik İran tipli antiqərb hökumətin gəlişi; Mərkəzi Asiyada regional qeyri-sabitlik ilə.
8. İsrail, həmçinin ümumilikdə “Böyük Yaxın Şərq”. Amerikanın çökməsi əsl “tektonik oyanışlara” təhrik edəcək ki, bu da siyasi sabitliyi pozacaq.
Bu nə ilə təhlükəlidir: İsrail və ya ABŞ ilə İran arasında açıq qarşıdurma; islam radikalizminin və ekstremizminin artması; ümumdünya neft-qaz böhranı; ABŞ-ın müttəfiqlərinin Fars körfəzində asılı vəziyyətə düşməsi ilə, - məqalədə qeyd olunur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Dövlət qurumu İKT malları aldı - TENDER NƏTİCƏSİ
Bu gün, 00:05 |
|
|
|
| • Nazirliyin 1,5 milyonluq tenderinin qalibi - BƏLLİ OLDU
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
| • Ölkəmizdə diplomları tanınmayan universitetlərin siyahısı - DİQQƏT
Dünən, 23:54 |
|
|
|
| • Ərdoğan Rusiya səfərini yarıda qoyaraq Türkiyəyə qayıdır - KİV
Dünən, 23:49 |
|
|
|
| • O tunelin sifarişçisi Cavid Qurbanovdur: məsuliyyət daşıyırmı? - İLGİNC FAKTLAR
Dünən, 23:40 |
|
|
|
| • Zəngəzur məsələsində çox dirəşirik: gərək yoxdur - Sukiasyan
Dünən, 23:36 |
|
|
|
| • "Dedilər, get başqa işlə məşğul ol, Azərbaycanda kino var?"
Dünən, 23:34 |
|
|
|
| • Elxan Baxışovun rəhbəri olduğu idarənin vergi borcu üzə çıxdı - DETALLAR
Dünən, 23:33 |
|
|
|
| • “ABŞ həqiqətən sülhün tərəfdarı olsaydı...” - deputat
Dünən, 23:28 |
|
|
|
| • Moskvada təlxəklərin şousu, təxribatçıların "siçan təlaşı" - Biz müttəfiqik?
Dünən, 19:02 |
|
|
|
| • Kredit almaq asanlaşacaq: Bəs geri ödəmək? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Dünən, 19:00 |
|
|
|
| • "COP 29 tədbirinə ev sahibliyi edən Azərbaycan... Qərbin qərəzli bəyanatlarla təzyiq göstərməsinə çoxdan hazır idi"
Dünən, 18:56 |
|
|
|
| • Qaya parçasının düşdüyü evin sahibəsi: - "Qardaşımın durumu ağırdır"
Dünən, 18:01 |
|
|
|
| • Azərbaycanın BRİCS-ə üzvlüyü geosiyasi vəziyyətin tələbidir - ŞƏRH
Dünən, 18:00 |
|
|
|
| • Bağçada övladına "Ketotifen" verilən ana: -"Təhdid edirlər, lakin şikayətimi geri götürməyəcəyəm"
Dünən, 17:57 |
|
|
|
| • Naxçıvan Ali Məclisinin iclas zalı yenidən qurulacaq
Dünən, 17:55 |
|
|
|
| • Həbsdəki “mahmudovçu” generalın azadlıq istəyi növbəti dəfə rədd edildi
Dünən, 17:53 |
|
|
|
| • Polkovnik-leytenantla FHN arasında nə baş verir? - ŞİKAYƏT VERİB
Dünən, 17:48 |
|
|
|
| • İcra başçısının sabiq müavininin məhkəməsi başlayıb - DETALLAR
Dünən, 17:47 |
|
|
|
| • "Sinfidə 30-40 şagird varsa, keyfiyyətdən söhbət gedə bilməz" - Ekspert danışır...
Dünən, 17:44 |
|
|
|
| • “Su altında qalan Sabunçu tuneli ilə bağlı dəfələrlə müvafiq qurumlara müraciət etmişdik” – Fazil Mustafa
Dünən, 17:41 |
|
|
|
| • BRİKS ölkələri G7-ni geridə qoyub: - Putin elə rəqəmlər səsləndirdi ki...
Dünən, 17:40 |
|
|
|
| • Ehtiram Hüseynov işdən çıxdı - AÇIQLAMA
Dünən, 17:38 |
|
|
|
| • Sabunçuda camaat ŞİKAYƏTÇİDİR... - İcra başçısı isə deyir ki...
Dünən, 17:30 |
|
|
|
| • Leyla Əliyevanın təşəbbüsü ilə “Yer kürəsi uşaqların gözü ilə” beynəlxalq fotomüsabiqəsi keçirilir. - FOTO
Dünən, 17:18 |
|
|
|
| • Sabunçuda narkotiklərin satışı ilə məşğul olan şəxs saxlanılıb - FOTO, VİDEO
Dünən, 17:15 |
|
|
|
| • Məsuliyyətsiz sürücülər sığorta şirkətlərinə - 93 MİLYON MANAT ZƏRƏR VURUBLAR
Dünən, 17:12 |
|
|
|
| • “Leş qarağaları kimi üstümə yığışdılar, utanırlar?” - Mətanət İsgəndərli
Dünən, 17:06 |
|
|
|
| • Aktyorla xanımının qətlinin TƏFƏRRÜATI
Dünən, 17:02 |
|
|
|
| • “Bizə çatanda deyirlər, camaatın anası, bacısı baxır, ayıb deyil?” - Ülvidən onu QINAYANLARA
Dünən, 16:59 |
|
|
|
| • 15 il həbs cəzası alan iş adamı və digərləri Ali Məhkəməyə üz tutdu
Dünən, 16:57 |
|
|
|
| • Ərdoğan - Putin anlaşması nəyi dəyişəcək? - AKTUAL
Dünən, 16:53 |
|
|
|
| • Terrorçuların sülh müqaviləsiylə əlaqələndirilməsinin heç bir məntiqi izahı yoxdur - ZİBİLƏ DÜŞMÜŞÜK...
Dünən, 16:41 |
|
|
|
| • AP-nin Azərbaycana qarşı qərəzli mövqeyi nəyə hesablanıb? - Millət vəkili detallı danışdı
Dünən, 16:29 |
|
|
|
| • Gürcü hərbi attaşe Papikyanla görüşdü
Dünən, 16:28 |
|
|
|
| • Azərbaycan müdafiə nazirinin Qırğızıstana rəsmi səfəri davam edir
Dünən, 16:25 |
|
|
|
| • Tanınmış vəkil komaya düşdü - hazırda reanimasiyadadır
Dünən, 16:22 |
|
|
|
| • "MİDA" Binəqədidə inşa olunan yaşayış kompleksi üçün 1,4 milyon xərcləyəcək
Dünən, 16:20 |
|
|
|
| • Bakıda 5 milyonluq mənzil – Orada kim yaşayır?
Dünən, 16:11 |
|
|
|
| • İrəvan sərhəd sənədini niyə tələsik təsdiqlədi: - Bakıdan nə istəyirlər?
Dünən, 16:07 |
|
|
|
| • Səfərbərlik Xidmətinin rüşvət almaqda təqsirləndirilən zabitinə hökm oxunub - 8 il...
Dünən, 16:04 |
|
|
|
| • ATA QAZİ... OĞUL QAZİ... ikisi də İŞSİZ, DURUM AĞIR... - MÜRACİƏT
Dünən, 15:59 |
|
|
|
| • Göyüşov və oğlu haqda yeni məlumatlar: - Milyonluq layihələr, qaranlıq tenderlər, xaricə daşınan sərvət…
Dünən, 15:52 |
|
|
|
| • Pulu Elman Rüstəmov “yeyib”, vətəndaşın mülkü əlindən alınır - NONSENS MƏHKƏMƏ İŞİ
Dünən, 15:43 |
|
|
|
| • Mövlam Şıxəliyevlə dövlət qurumu arasında pensiya qalmaqalı - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 15:40 |
|
|
|
| • Biləsuvarın keçmiş icra başçısı HƏBSDƏN BURAXILA BİLƏR - BUNA GÖRƏ...
Dünən, 15:38 |
|
|
|
| • Məmur korrupsiyaya yol versə, lakin kimlərəsə kömək etsə, onun adı "çörəkverən kişi" qalır... - NİYƏ BELƏDİR?
Dünən, 15:33 |
|
|
|
| • Sabunçuda iki nəfərin ölümünə səbəb olan tuneli tikən şirkətdən AÇIQLAMA - Günah sifarişi verəndədir
Dünən, 15:26 |
|
|
|
| • Azərbaycan Mərkəzi Bankı "Cüzdan"a lisenziya verib
Dünən, 15:21 |
|
|
|
| • Bütün ermənilərin katolikosu Bakıya gələ bilər - KİV
Dünən, 15:19 |
|
|
|
|
