Türkiyə yeni Konstitusiyaya doğru: Fərqli qütblər, təzadlı yanaşmalar - TƏHLİL
Tarix: 6-02-2021, 07:59 | Çap et
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan ölkədə yeni konstitusiyanın hazırlana biləcəyini deyib. Bildirib ki, Türkiyənin yeni konstitusiyasını müzakirə etmək vaxtı çatıb: “Biz buna qarşıdakı dövrdə başlaya bilərik. Proses şəffaf şəkildə həyata keçirilməli və son mətn xalqın qərarına əsasən təqdim edilməlidir”.
Söhbət hansı dəyişikliklərdən gedə bilər və hansı dəyişikliklərə ehtiyac var? Yeni Türkiyə Konstitusiyasında nələr əksini tapacaq?
Mövzunu AYNA-ya şərh edən Türkiyədə yaşayan azərbaycanlı politoloq, “TRT World” telekanalının siyasi analitiki Turan Qafarlının sözlərinə görə, hazırkı Türkiyə Konstitusiyası 1981-ci il dövlət çevrilişdən sonra hazırlanıb və bir neçə dəfə referendumlar vasitəsi ilə dəyişikliyə məruz qalıb: “Əlbəttə ki, Türkiyənin yeni Konstitusiyasını müzakirə etmək və həmişə bu cür müzakirələrə açıq olmaq lazımdır. Bu dəyişikliklər, əsasən ondan ibarət ola bilər ki, Türkiyədə partiyalar haqqında qanun yenidən dəyişilsin, yaxud partiyaların siyasi fəaliyyətləri yenidən nizamlansın və s. Çünki Türkiyədə daha demokratik Konstitusiyanın formalaşmasına hər zaman ehtiyac var və və olacaq”.
“Ancaq bundan əvvəl bir məsələyə baxmaq lazımdır. Məsələn, Türkiyənin hazırkı Konstitusiyası nə qədər mükəmməldir, çatışmazlıq varmı, şərtlərinə nə qədər əməl edilir, yaxud bütün funksiyalar həyata keçirilirmi? Çünki Konstitusiyanın bütün funksiyaları yerinə yetirilsə, yeni Konstitusiyaya da ehtiyac olmaz. Düşünürəm ki, bu məsələlər də müzakirə edilməlidir”, - şərhçi bildirib.
“Digər tərəfdən, bəzi müxalifət partiyaları Konstitusiya dəyişikliyi ilə bağlı açıqlamaya belə arqument gətirirlər ki, hal-hazırda iqtidar və onun ittifaqı istənilər səs limitini yığa bilmir və ona görə növbəti seçkilərdə çətinə düşə bilər ki, səs limitlərinin aşağı endirilməsi üçün Konstitusiyaya dəyişiklik edilə bliər. Həmçinin, müxalif qruplar bu məsələnin gündəmi dəyişmək üçün də ortaya atıldığını iddia edir və əsas problemlərin, əslində Konstitusiya yox, iqtisadiyyat və iqtisadiyyatın inkifaf etdirilməsi ilə bağlı olduğunu deyirlər. Təbii ki, bütün bu fikirlər fərqli siyasi qrupların baxış bucağıdır və düşünürəm ki, hər biri müzakirə edilməlidir”, - Qafarlı vurğulayıb.
O, yeni Konstitusiyanın Türkiyə hökumətinin demokratikləşmə paketi ilə bağlı olub-olmamasına da toxunub: “Məlumdur ki, Bayden Administrasiyası hakimiyyətə gələndə Türkiyə hökuməti onların gəlişinə hazırlaşdığını və Bayden Administrasiyası ilə işləməyə maraqlı olduğunu demişdi. Əlbəttə ki, istənilən hökumət Amerika Birləşmiş Ştatları ilə yaxşı münasibət qurmağa çalışar, üstəlik, bu, yeni və yeni fikirlər gətirən iqtidardırsa. Bu baxımdan da heç bir hakim qüvvə Bayden hakimiyyəti ilə düşmən olmaq istəməz”.
“Lakin mən düşünmürəm ki, bu, birbaşa Bayden hakimiyyəti və onun demokratikləşmə paketi ilə bağlıdır. Çünki Türkiyə hakimiyyəti və vətəndaşları, onsuz da hazırkı Konstitusiyaya əməl etsə, heç bir dəyişikliyə ehtiyac olmaz və Türkiyə çox gözəl bir vəziyyətdə olar. Yəni, Türkiyənin hazırda əsas problemi Konstitusiya yox, iqtisadiyyat və onun inkişaf etdirilməsi ilə bağlı ortaya çıxan əngəllərdir. Təbii ki, Türkiyəyə hər zaman demokratik Konstitusiya lazım olduğu üçün, gələcəkdə də Konstitusiyanı dəyişməyə ehtiyac olacaq”, - həmsöhbətimiz qeyd edib.
Ekspert digər bir məqama da diqqət çəkib: “Çox vaxt bu cür məsələlərin, əsasən gündəmi dəyişməyə hesablandığı vurğulanır. Ona görə də Konstitusiyaya tam mənası ilə əməl edilsə, onsuz da bir çox probemlərin həll olacağı və yalnız bundan sonra yeni Konstitusiyaya ehtiyac olacağı deyilir. Çünki hal-hazırda Türkiyə cəmiyyəti, onsuz da bir çox qütblərə ayrılıb və hər seçki, hər referendum, hər konstitusiya bu cəmiyyəti daha da parçalayır. Lakin bu gün ayrılığa yox, birliyə ehtiyac var. Ona görə də bu birliyi təmin etmədən yeni Konstitusiya dəyişikliyinə getmək, seçki keçirmək yeni provokasiyalara və dolaysı ilə yeni parçalanmaya yol aça bilər ki, bu da hazırkı probemləri daha da artıra bilər. Həmçinin, dollar qalxa, Türk lirəsi enə, iqtisadiyyat daha da eniş edə bilər. Ona görə də əvvəlcə həll edilməsi vacib olan başqa problemlər həll edilməldir deyə düşüşünürəm. Çünki bir daha təkrar edirəm, hal-hazırkı Konstitusiyaya əməl edilsə, onsuz da bir çox probemlər həll edilə bilər”.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Azərbaycanlı ailəni cərimələyib ölkədən qovurlar - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 10:26 |
|
|
|
| • Finlandiyadan Azərbaycanla bağlı qərar: - “Hədəfimiz budur”
Bu gün, 10:24 |
|
|
|
| • "Nə qorxu? - Bizim aramızda hörmət var..."
Bu gün, 10:22 |
|
|
|
| • Ermənistan hərəkətlərində səmimi deyil - GÖRÜNƏNİ BUDUR
Bu gün, 10:21 |
|
|
|
| • `UniBank` müştərilərdən qanunsuz pul tələb edir - GİLEY
Bu gün, 10:14 |
|
|
|
| • Vəzifəli şəxs qəfil vəfat etdi - FOTO
Bu gün, 10:01 |
|
|
|
| • Ev verildiyi deyilən deputat DANIŞDI: - "Bakıda kirayədə yaşayıram"
Bu gün, 09:59 |
|
|
|
| • “Azcosmetics” nədən HƏDƏFƏ ÇEVRİLDİ... - İLGİNC İDDİALAR
Bu gün, 09:56 |
|
|
|
| • "Siqaret və içkidən uzağam, amma gecələr..." - Tünzalə Ağayeva
Bu gün, 09:51 |
|
|
|
| • Gölləri qurudub bina tikən şirkətlərin YARATDIĞI TƏHLÜKƏ... - NƏ ETMƏLİ?
Bu gün, 09:50 |
|
|
|
| • Fransa görünməmiş əxlaqsızlıq etdi: Bakıdan ƏZİCİ CAVAB! - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 09:48 |
|
|
|
| • Ermənistan yenidən qurulur: Gələn ay proses başlayır – Detallar açıqlandı
Bu gün, 09:46 |
|
|
|
| • İrəvan razılıq vermir, Kremlin əsəbləri ilə oynayır - “Hraparak”
Bu gün, 09:45 |
|
|
|
| • İşəgötürən istədiyi vaxt işvaxtı rejimini dəyişə bilərmi? - Ekspert danışır...
Bu gün, 09:43 |
|
|
|
| • Konstitusiya Məhkəməsindən mənzillərlə bağlı YENİ QƏRAR
Bu gün, 09:41 |
|
|
|
| • Ekspertdən Sahibə Qafarovaya dövlətçilik dərsi... - “Mİllət Vəkillərinə basqı...”
Bu gün, 09:35 |
|
|
|
| • Universiteti BAZARA DÖNDƏRƏNLƏR... - və ya rektor üçün ən uyğun VİDA SSENARİSİ...
Bu gün, 09:29 |
|
|
|
| • Ölkəyə 43 qəpiyə gətirilir, 6 qat BAHA satılır - ŞOK DETALLAR
Bu gün, 09:21 |
|
|
|
| • “BİZİ HƏR İL ALDADIRLAR” - Hərbçilər Müdafiə Nazirliyinin rəhbərliyindən şikayətçidir
Bu gün, 09:19 |
|
|
|
| • Gəncədə seçki keçirənlərin 16 illik saxtakarlığı BELƏ İFŞA OLUNDU - İLGİNC FAKT...
Bu gün, 09:08 |
|
|
|
| • Xarici ölkənin xüsusi xidmət orqanına casusluq etməkdə təqsirləndirilən əcnəbiyə hökm oxunub - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:01 |
|
|
|
| • Tbilisidə keçirilən aksiyalarda 107 nəfər saxlanılıb, 10 polis əməkdaşı yaralanıb
Bu gün, 08:57 |
|
|
|
| • Suriyada müxalif qüvvələr nəzarət etdikləri ərazini iki dəfəyədək artırıblar
Bu gün, 08:55 |
|
|
|
| • “Sülh planları” və Kreml dilemma qarşısında: ya davam, ya tamam - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 07:37 |
|
|
|
| • İrəvan Tiflisdən fərqli yol tutub: Bakı nə deyirsə… - Köçəryan
Bu gün, 07:29 |
|
|
|
| • Qərb Gürcüstanın daxili məsələlərinə qarışır - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 06:46 |
|
|
|
| • Ermənistan Müdafiə Nazirliyi məlumat yaydı: “Oradan çıxırıq” - KİV
Bu gün, 06:43 |
|
|
|
| • Yusif Yusibovla Şahin Xurşudovun gizli işbirliyi - Gəncə Dövlət Universitetində rektor maxinasiyaları...
Bu gün, 05:36 |
|
|
|
| • “Müğənnilərin toylarınızda fanaqram oxumasına icazə verməyin” - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 05:30 |
|
|
|
| • Zelenski AĞ BAYRAQ qaldırdı? - İLGİNC
Bu gün, 05:26 |
|
|
|
| • “Qaraheybət”də hərbi helikopterin qəzaya uğramasından 3 il ötür - ANIM
Bu gün, 00:22 |
|
|
|
| • Yolumuz Qarabağa: “İcazəsiz?” - “Portal yolu” ləğv edilə bilərmi?
Bu gün, 00:17 |
|
|
|
| • Həm Prezidentə, həm də Qərbə əlvida - Gürcüstan xalqı buna dözməyəcək”, amma...
Bu gün, 00:07 |
|
|
|
| • SOCAR-da 13-CÜ MAAŞ VERİLİRMİ? - Əmrin detalları
Bu gün, 00:04 |
|
|
|
| • Putin Trampa görə qəzəbləndi: - “Sui-qəsd çağırışının əsas məqsədi…”
Dünən, 22:32 |
|
|
|
| • Bazarlarda tüğyan edən saxta pullar: Azərbaycanda dövriyyədə belə əskinaslar varmı? - AÇIQLAMA
Dünən, 22:29 |
|
|
|
| • Zəngəzur dəhlizi: Həm rahat, həm qazanclı - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Dünən, 19:02 |
|
|
|
| • Kreml Ermənistanla münasibətləri yaxşılaşdırmaq niyyəti güdür - GÖRÜNƏNİ BUDUR
Dünən, 19:00 |
|
|
|
| • Ermənistan regiona kənar geosiyasi mərkəzləri cəlb etməyə çalışır - İrəvanın "Avropa" gedişi
Dünən, 18:58 |
|
|
|
| • "Azərbaycan bələdiyyəsinin büdcə maliyyə istiqamətləri əgər alınırsa..." - ŞƏRH
Dünən, 18:00 |
|
|
|
| • Elmina Kazımzadəyə yeni vəzifə verildi - 900 manat maaş alacaq
Dünən, 17:58 |
|
|
|
| • Kobaxidzedən Aİ səfirinə XƏBƏRDARLIQ: - “Daxili işlərimizə müdaxiləni dayandırmasa...”
Dünən, 17:49 |
|
|
|
| • “Baku Elektroniks”dən MİSİLSİZ FIRILDAQ - 4 min manata satdığı telefon…
Dünən, 17:43 |
|
|
|
| • Rusiya "3+3"ü təşkilata çevirmək İSTƏYİR
Dünən, 17:41 |
|
|
|
| • Tərəflər sülh masasına qayıdır: - Gələn ay bu sənədlər müzakirə ediləcək
Dünən, 17:36 |
|
|
|
| • Papikyan Kopırkinlə görüşdü
Dünən, 17:31 |
|
|
|
| • İnvestAZ-ın rəhbərliyində təyinatlar – Şirkət Korporativ İdarəetməsini təkmilləşdirir
Dünən, 17:28 |
|
|
|
| • Paşiyan Azərbaycan qarşı yeni müharibəyə hazırlaşaraq itirdiyi nüfuzunu bərpa etməyə çalışır - ƏGƏR BELƏDİRSƏ...
Dünən, 17:24 |
|
|
|
| • “Hansı səbəbdən işdən çıxarıldığımı bilmirəm” - NARAZILIQ VAR...
Dünən, 17:21 |
|
|
|
| • Paşinyanın başqa yolu qalmadı: Sülhə ilk addımı - NƏ BAŞ VERİR?
Dünən, 17:16 |
|
|
|
|
