ABŞ-ın keçmiş Prezidenti Donald Tramp rəsmən cinayət əməllərində ittiham olunub. 34-ə qədər ittiham maddəsi var. Hər birinə görə onu dörd il həbs gözləyir. Bunun Trampın özü, ABŞ və Ukrayna üçün sonu necə olacaq?
Aydındır ki, Trampın özü üçün risklər olduqca yüksəkdir. Və burada hər şey son dərəcə sadədir: ya həbsxanaya düşəcək, ya da yenidən ABŞ Prezidenti olacaq.
Əgər Trampın günahı sübut olunarsa, heç olmasa 10 illik həbsxanaya gedəcək. Trampın özünün dediyi kimi, bu, 78 yaşlı şəxs üçün əslində həyatın sonu deməkdir. Və təkcə Trampın yaşını deyil, həm də eqosunun ölçüsünü və alışdığı həyat tərzini nəzərə alsaq, o, heç nəyi şişirtmir. Deməli, şəxsən onun üçün bu, hərfi mənada ölüm-dirim məsələsidir.
Tramp ümid edir ki, o, bu işdən qurtula və yenidən ABŞ Prezidenti ola biləcək.
Tramp adi qaydada həm demokratlara, həm də prokurorluğa qarşı ittihamlardan çəkinmədi. Təbii ki, istintaqı qərəzli olmaqda və Bayden administrasiyası ilə əlaqələrdə ittiham etdi.
2024-cü ilin noyabrında ABŞ-da prezident seçkiləri başlamazdan əvvəl Trampın vəzifəsi təkcə özünün deyil, həm də Respublikaçılar Partiyasının daha mötədil tərəfdarlarını və ittihamların qondarma siyasi olduğuna inandırmaqdır.
Bu vəzifənin öhdəsindən gəlmək onun üçün olduqca asan olacaq. Amma bir şərtlə: vəkilləri onun təqsirsizliyini tamamilə bütün maddələr üzrə sübut etsələr. Və bunu etmək daha çətin olacaq. Axı Nyu-York Prokurorluğu onu dünən və hətta o, 2020-ci ildə seçkiləri uduzduqdan sonra da deyil, xeyli əvvəl – 2016-cı ildə prezident seçkiləri kampaniyası zamanı baş verənlərə görə ittiham edir. Trampın uzunmüddətli şəxsi vəkili Maykl Koen istintaqla sövdələşəndə və 8 maddə üzrə təqsirli olduğunu etiraf edəndə bu, artıq müəyyən aralıq uğur qazanmışdı.
2018-ci il dekabrın 12-də Koen üç il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib, xüsusilə də Stormi Daniels və Karen Makduqalanın Donald Trampla intim münasibətləri barədə susduğuna görə. Eyni zamanda, kampaniyanın maliyyələşdirilməsi qaydasını pozmaq və vergidən yayınmaq ittihamı ilə. Koen etiraf edib ki, o, onlara Trampın göstərişi ilə pul verib.
2019-cu ilin fevral ayının sonlarında Koen ABŞ Konqresinin bir neçə komitəsində də ifadə verib və orada Trampa qarşı sərt çıxış edib. Xüsusilə, o, ABŞ prezidentliyinə namizəd Donald Trampın Rusiya ilə işgüzar əlaqələrinin olmaması ilə bağlı iddialarına baxmayaraq, hətta seçki kampaniyasının ortasında belə davam etdiyi iddia edilən “Trump Tower Moskva” layihəsi ilə bağlı danışıqlardan xəbərdar olduğunu söylədi...
Trampa qarşı irəli sürülən ittihamların əhəmiyyətli bir hissəsi bilavasitə 2016-cı il kampaniyası qaydalarının pozulması və Stormi Daniels tərəfindən ABŞ seçki qanununu pozaraq susmağa görə ödənişlə bağlıdır. Ola bilsin ki, buna görə də Tramp məhkəmə zalına çox kədərli, narahatlığını gizlətməkdə çətinlik çəkən üzlə daxil olub. Şübhəsiz ki, o, 2007-ci ildən müxtəlif üfunətli işlərdə onun ən yaxın köməkçisi və müşaviri olmuş Koenin istintaqa çox danışdığını və onun ifadəsinin məhkəmədə Trampa qarşı istifadə olunacağını anlayırdı. O cümlədən, 2018-ci ildə Koenin istintaqı zamanı onu susdurmaq cəhdlərinə görə.
Beləliklə, mənim fikrimcə, Trampın dəmir barmaqlıqlar arxasına düşmək şansı çox yüksəkdir.
Axı indi təkcə onun həyatı və 2024-cü il seçkilərində ABŞ prezidentliyi postunun taleyi deyil, həm də Amerika dövlətinin özü də təhlükə altındadır. Onun təməl daşı qanunun aliliyidir, hamının qanun qarşısında bərabərliyidir. Və prezidentliyinin dörd ilində, hətta bir çox nüfuzlu respublikaçıların hesablamalarına görə, Tramp bu və digər əsasları xeyli “baltaladı” və Amerika cəmiyyətində parçalanmanı xeyli artırdı.
Əminəm ki, o, həm prezidentliyi dövründə, həm də ondan sonra çoxlu düşmənlər qazanıb. 2020-ci il seçkilərinin nəticələrini tanımamaqla, o, ABŞ sistemindəki seçkilərin ədalətliliyini şübhə altına aldı və 2021-ci ilin yanvarında Kapitolinin ələ keçirilməsi ilə az qala vətəndaş qarşıdurmasına səbəb oldu.
Trampın 4 illik prezidentliyi dövründə ona son dərəcə sadiq olan vitse-prezidenti Maykl Pens sonda onu dəstəkləməkdən imtina etdi və çox güman ki, qarşıdan gələn seçkilərdə iştirak edəcək. Keçmiş Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri və ABŞ dövlət katibi Mayk Pompeo isə elə rəsmi ittihamların verildiyi gün Kiyevə səfər edərək Ukraynaya dəstəyini bildirib. Xüsusilə, o, ABŞ-ın Rusiya üzərində həlledici qələbəyə nail olmaq üçün Ukraynaya hərbi yardımını əhəmiyyətli dərəcədə artırmalı olduğunu söylədi.
Deməli, Ukrayna üçün də bu məhkəmə işinin nəticəsindən çox şey asılı olacaq (ABŞ-ın hərbi yardımından böyük asılılığımızı nəzərə alsaq). Müharibənin ən azı ABŞ-da prezident seçkilərinə qədər davam edə biləcəyinə hətta Ukraynada da az adam şübhə edir.
Hazırda təhlükə altında olan məsələ ABŞ-ın və bütövlükdə azad dünyanın gələcəyinin taleyindən başqa bir şey deyil. Qərb sivilizasiyasının əsaslandığı, Ukrayna xalqının bir hissəsi olmaq istədiyi dəyərlər sistemi sarsılır.
Müəllif: Maksim Yali - Ukrayna Siyasi Elmlər Akademiyasının akademiki, Milli Aviasiya Universitetinin professoru.
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur.
