YENİ SIĞORTA NÖVÜNƏ YALNIZ BİR NEÇƏ SIĞORTA ŞİRKƏTİ NƏZARƏT EDƏCƏK
DİA.AZ: - Azərbaycanda bu ilin mart ayından yeni qaydalar tətbiq edilməyə başlayıb. Bu qaydalara əsasən vətəndaşlar daşınar əmlak olan avtomobillərinin icbari (yəni məcburi qaydada) sığortalatmalıdırlar. Bu qaydalara riayət edilməsi sərt inzibati yollarla həyata keçirilir. Çox maraqlıdır ki, hətta vətəndaşların avtomobillərinin sığortalatması məsələsində bir sıra məqamlar da ortaya çıxsa da, bu məqamlar kifayət qədər insan arasında narızılıqlar yaratsa da, hakimiyyət bununla bağlı heç bir yumşaldıcı tədbirlər görmək fikirində deyil. Əksinə, hakimiyyət avtomobillərin məcburi qaydada sığortalanmasını həyata keçirmək üçün rüsumların aşağı endirilməsini belə nəzərdə tutmur. Öncə gəlin icbari sığorta üzrə vətəndaşla müvəkkil sığorta şirkətinin arasında bağlanan müqaviləyə diqqət yetirək:
Bu müqavilənin müvafiq şərtlərinə görə, vətəndaşlar avtomobillərini sığortalamaq üçün sığorta şirkətinə müraciət edir və müqavilə bağlayırlar. Bu müqavilənin şərtləri isə o qədər ziddiyətlidir ki, müqaviləni icra edəcək tərəfin üzərində hər hansı məsuliyyət qoyulmur.
Müqavilənin şərtlərinə görə, sığorta haqqı dəymiş ziyandan asılı olmayaraq 5000 manata qədər ödənilir. Eyni zamanda şərtlərə əsasən sığorta yalnız iki və daha az avtomobilə dəymiş ziyana görə ödənilir. Bundan başqa müqavilə şərtlərinə əsasən avtomobilin sığortalanmasından o zaman imtina edilir ki, avtomobili idarə edən vətəndaşda hər hansı bir yol hərəkəti qaydasının pozulması faktı qeydə alınmasın. Əgər avtomobilə ziyan sürücünün günahı səbəbindən dəyirsə, o zaman sığorta şirkəti hər hansı konpensasiya ödəməkdən imtina edir. Məsələ burasındadır ki, ödəmələrin yerinə yetirilməsiylə bağlı olaraq bir sıra qaydalara da dəyişikliklər edilib. Əgər qəza baş verən zaman sürücü və ya kimsə avtomobili qəza yerindən cəmi 50 metr kənara daşıyırsa, o zaman da sığorta haqqı ödənilmir. Bundan başqa sığortanın dəymiş ziyana görə hesablanması yalnız Dövlət Yol Polisi əməkdaşının hadisə yerində işini bitirməsindən və ya ümumiyyətlə hadisə yerinə gəlməsindən sonra mümkün olur. Kifayət qədər maraqlı məqamdır ki, sadalanan bu halların hes biri baş vermirsə, o zaman demək olar ki, sığorta ödənişi həyata keçirilmir. Faktiki olaraq bu gün ölkədə avtomobillərin icbari sığortalanması işini bir neçə sığorta şirkəti həyata keçirir. Məsələn «Atəşgah» və «AXA Mbask» sığorta şirkətləri bu işlə daha geniş miqyasda məşğul olurlar. Məlumat üçün bildirək ki, «Atəşgah» sığorta şirkəti uzun illər idi ki, Dövlət Neft Şirkətinin balansında fəaliyyət göstərirdi. Bir il əvvəl isə bu sığorta şirkəti tam müstəqil qaydada fəaliyyət göstərməka üçün Maliyyə Nazirliyindən müvafiq lisenziya alıb. Maraqlıdır ki, «Atəşgah»ın prezidentin şəcsi mühafizə idarəsinin rəisi Bəylər Əyyubova məxsus olduğu söylənilir. Məlumatlara əsasən ARDNŞ-nin prezidenti Rövnəq Abdullayev bu sığorta şirkətinin qeyri-rentabelli olması və demək olar ki, zərərlə işləməsinə dair məlumatları dövlət başçısına təqdim edəndən sonra ARDNş-nin maliyyələşdirilməsindən imtian etdiyi şirkətlər arasında məhz «Atəşgah» da var idi. Bu sığorta şirkəti demək olar ki, heç bir bank qurumu ilə əməkdaşlıq etmir və təsisçiləri arasında ümumiyyətlə hansısa iri hzoldinq yoxdur. Digər bank və sığorta şirkətlərində isə biz adətən təsisçilər arasında oliqarx-məmurlara məxsus iri şirkətlərin olduğunu görürük.
Bununla belə nəzərə almaq lazımdır ki, istənilən bir halda ortada olan məqamları da nəzərə almaqla Azərbaycanda sığorta bazarının inhisara alınması istiqamətində işlər həyata keçirilir. Məlumatlara əsasən artıq «Atəşgah» avtomobillərin icbari sığortasını həyata keçirməklə, həm də ciddi şəkildə inzibati dəstək də ala bilib. Belə ki, bu sığorta növünə görə, avtomobillərin sığortalanması qaydaları həyata keçirilir və yeni qaydalara görə, vətəndaşlar və iri avtomobil satışını həyata keçirən distrübütor şirkətlər «Atəşgah»la ciddi şəkildə əməkdaşlıq etməli olurlar. Məsələ burasındadır ki, hazırda Azərbaycanda 1 milyondan çox minik avtomobili, təxminən 400 minə yaxın isə yük və digər maşınlar var. Bütün bu daşınar əmlak olaraq nəqliyyat vasitələrinin sığortalanmasını həyata keçirməklə, «Atəşgah» ən qısa zamanda iri bank qurumlarından da yüksək mövqedə, daha böyük kapitala sahib formada özünü biruzə verə biləcək.
DİA.AZ-a ötürülən məlumatlara əsasən vahid formada olmasına baxmayaraq artıq dövlət təşkilatlarına da konkret olaraq tapşırıqlar verilib ki, məhz «Atəşgah»ın sığortası ilə sığortalansınlar.
Maraqlıdır ki, adi hesablamalara görə, 500 min nəqliyyat vasitəsinin sığortalanması orta rəqəm olaraq 75 manatdan 37 milyon 500 min manat edir. Deməli ən qısa zamanda bu sığorta şirkəti ölkədəki nəqliyyat vasitələrinin yarısına qədərini sığortalayarsa, o zaman Azərbaycanda ən iri sığorta şirkətlərindən birinə çevrilə bilər. Məsələ burasındadır ki, bu şirkətin ümumi nizamnamə kapitalı isə kifayət qədər yüksək ola bilər.
Faktiki olaraq Azərbaycanda digər sığorta şirkətlərinə icbari sığorta yığımları ilə bağlı müvəkkilik statusunun verilməməsi əslində vəziyyəti kifayət qədər qəlizləşdirir. Məsələ burasındadır ki, bu sığorta şirkətinin müvəkkil olaraq seçilməsi vəziyyəti bir qədər də dəyişib. Artıq yol polisləri belə avtomobillərin icbari sığortası ilə bağlı olaraq bir sıra məqamlarda sərt davranmaq, hətta ən yüksək səviyyədə reydlər keçirməklə sığortalanma vəzxiyyətinə nəzarət edirlər. Məlumatlara əsasən Azərbaycanda sığorta vəziyyətinin dəyişdirilməsi məsələsi ilə bağlı olaraq həyata keçirilən islahatlar əslində hansısa qurumun fəaliyyətini konkret olaraq nəzarət altında saxlamağa və inhisarçılıq meyillərinin gücləndirilməsinə yönəldilib. Məsələ burasındadır ki, bununla bağlı olaraq bir sıra islahatların aparılmasına da konkret olaraq göstərişlər də verilib.
Məlumatlara əsasən Bəylər Əyyubovun bu sahədə konkret olaraq qanunvericilik bazasını qəbul etdirə bilməsi, eyni zamanda onun yol polisləri səviyyəsində imtiyazlar əldə edə bilməsi birbaşa olaraq iqtisadi sektorda yeni sahədə daha böyük pulların toplanmasını təşkil etməsi ilə bağlı olacaq.
Məlumatlara əsasən bu yaxınlarda yeni bir qanunvericilik aktının qəbul edilərək hətta vətəndaşların daşınmaz əmlaklarının da məcburi qaydada sığortalanması həyata keçiriləcək. Məsələ burasındadır ki, bu islahatlar da ğbirbaşa olaraq bütün banklara deyil, məhz bir neçə iri sığorta şirkətinə həvalə ediləcək.
