“SSRİ-nin dağılmasına əsas səbəb Azərbaycanda başlayan proseslər oldu”
Tarix: 20-10-2018, 09:39 | Çap et
Hər il olduğu kimi, bu il də ölkəmizin müstəqillik qazanması ilə bağlı bir-birinə zidd fikirlər var. Məsələn, bəzi şəxslər bildirir ki, ötən əsrin sonlarına yaxın dünyada və SSRİ məkanında baş verən siyasi-iqtisadi və hərbi proseslər sosialist düşərgəsini dağıtmağa istiqamətlənmişdi. Ona görə də SSRİ-nin dağılması müttəfiq respublikaların və başqa sosialist ölkələrin müstəqillik qazanması üçün fürsət oldu.
Bu fikrin tərəfdarlarının mövqeyi belədir ki, xalq hərəkatlarının, milli azadlıq mübarizələrinin müstəqillik qazanılmasında ciddi rolu olmayıb. Bu, tarixi zərurətdən meydana çıxmış bir hadisədir.
Başqa fikir isə bundan ibarətdir ki, Azərbaycan və digər respublikalar müstəqilliyə xalqların mübarizliyi və milli azadlıq hərəkatı liderlərinin fədakarlığı sayəsində qovuşub.
Bəs, əslində gerçəklik nədən ibarətdir?
Milli azadlıq hərəkatının liderlərindən biri, istiqlalçı deputat Sabir Rüstəmxanlı “Yeni Müsavat”a mövzunu bu cür şərh edib: “Diqqət edin, 1918-1920-ci illərdə qurulub mövcud olan respublikanın memarı Məhəmməd Əmin Rəsulzadə başda olmaqla Müsavat Partiyası, müsavatçılar idi. 1988-ci ildən başlanan proseslərdə Xalq Cəbhəsi yaranana qədər o mitinqlərin əsas liderləri şair Sabir Rüstəmxanlı ilə fəhlə Nemət Pənahlı idi. Arxa planda şübhəsiz hələ ortaya tam çıxmasa da Əbülfəz Elçibəy də var idi. Amma Xalq Cəbhəsi yaranandan sonra təşkilat olaraq proseslərə Xalq Cəbhəsi rəhbərlik edirdi. 1991-ci ildə müstəqilliyin bərpasının memarı Xalq Cəbhəsi idi. Sonrakı dövrdə Heydər Əliyev gəldi və onun da öz xidməti var. Müstəqilliyin bərpasının əsas müəllifi xalqın gücü idi. Milyondan artıq insan meydanlara yığışırdı, 43 millət vəkili isə xalqa arxalanıb parlamentdə mübarizə aparırdı. Parlamentin binasını xalq əhatəyə almasaydı və xalqın təzyiqi olmasaydı müstəqilliyə nail ola bilməzdik. Bu işlərin heç birini xalqsız görmək mümkün olmazdı”.
Sabir Rüstəmxanlı qeyd etdi ki, SSRİ-dən qopan digər respublikalarda da “Müstəqilliyin əldə olunması SSRİ-nin dağılmasının nəticəsi idi” təbliğatı gedir. Ruspərəst qüvvələr belə təbliğat aparırlar ki, xalq hərəkatlarının, Xalq Cəbhələrinin heç bir rolu olmadı, onsuz da SSRİ dağılmağa məhkum idi və müstəqilliyi də bizə məcməyi də hazır verdilər: “Bu cür fikrilər tamamilə yanlış təbliğatdır və xalq hərəkatını, xalqın azadlıq mübarizəsini gözdən salmaq cəhdidir. Bu cür fikirlər birmənalı şəkildə rədd edilməlidir. Əgər xalq hərəkatı olmasaydı, Azərbaycanda, Baltikyanı respublikalarda SSRİ-nin apardığı yanlış siyasətə qarşı mübarizə olmasaydı, hansısa kosmetik dəyişikliklərlə SSRİ-ni saxlayacaqdılar. Əslində SSRİ-nin dağılması həm Baltik respublikalarında, həm də Qafqazda, xüsusən Azərbaycanda illər uzunu aparılan işin bir tərəfdən nəticəsi idi. 1988-ci ildən Azərbaycanda başlanan proses, ermənilərin Dağlıq Qarabağ iddiaları, sonra Moskvanın erməniləri dəstəkləməsi, Azərbaycanda əhalidən ov tüfənglərinin də alınması, Ermənistandan azərbaycanlıların qovulması, bunun ardınca başqa respublikalarda da baş verən hadisələr artıq SSRİ-yə, mərkəzi hakimiyyətə inamı sarsıtmışdı. Bu vəziyyət ciddi bir etiraz dalğası yaratmışdı. Azərbaycanda 1988-ci ilin fevralından başlayaraq az qala hər ay mitinqlər keçirilirdi. 1988-ci ilin sonunda 18 günlük mitinq əslində SSRİ-ni sarsıdan mitinq idi”.
S.Rüstəmxanlı bəyan etdi ki, SSRİ-nin dağılmasına əsas səbəb Azərbaycanda başlayan proseslər oldu: “Azərbaycan parçalandığı gündən öz bütövlüyünü, müstəqilliyini arzulayıb, buna çalışıb. 1918-1920-ci illərdə mövcud olmuş Xalq Cümhuriyyətinin qurucuları, onların varisləri bu mübarizəni xaricdə aparıblar. 1988-ci ildən isə azadlıq mübarizəsi meydanlarda açıq görünməyə başladı. Bir çox faktorlar gəldi bir nöqtədə birləşdi ki, artıq SSRİ dağılmalıdır və dağıldı. Onun dağılmasına əsas səbəb Azərbaycanda başlayan proseslər oldu. Azərbaycanda inqilab səviyyəsində proses gedirdi. SSRİ-ni o inqilabi proseslər çökdürdü. Azərbaycanın müstəqilliyə qovuşmasını Moskvadan təyin olunan rəhbərlər yubatmağa çalışırdılar, qarşısını almaq istəyirdilər. Onlar da bunu Moskvanı sevdiklərindən etmirdilər, Moskvanın əli ilə Qarabağı xilas eləməyi düşünürdülər. Bizimkiləri Moskvadan asılı eləyən əsas səbəb o idi. Ona görə də Müstəqillik Aktının qəbulu bizdə bir az yubandı. Əslində isə prinsip etibarilə SSRİ məkanında azadlıq hərəkatı ilk növbədə Azərbaycandan başlamışdı”.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Paşinyan nazir namizədini açıqladı
Bu gün, 01:48 |
|
|
|
| • Azərbaycanın güləş millisi dünya çempionatında birinci yeri tutub
Bu gün, 01:45 |
|
|
|
| • Sosial bərabərsizlik və iqtisadi inkişaf: Həyat keyfiyyətini necə yaxşılaşdırmaq olar? - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 00:43 |
|
|
|
| • Ukrayna müharibəsində yeni faza... - Şimali Koreya əsgərləri savaşı dərinləşdirir
Bu gün, 00:40 |
|
|
|
| • "Bunların heç birinə kişilər dözməzdi"
Bu gün, 00:37 |
|
|
|
| • Şəmkirdə yolların təmiri 1,3 milyona - BAŞA GƏLƏCƏK
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
| • Ərdoğan BƏYAN ETDİ: - Türkiyə Bakını qoruyan sistemin bənzərini yaradır
Bu gün, 00:00 |
|
|
|
| • Öcalan Baxçalının çağırışına cavab verdi: - İki şərt irəli sürdü...
Dünən, 23:58 |
|
|
|
| • "Tunellərdə baş verən təbii fəlakət yox, məsuliyyətsizlikdən doğan fəlakətdir...” - Keçmiş icraçı direktor detalları açıqladı...
Dünən, 23:56 |
|
|
|
| • Bakıda erməni başqasının əmlakını taladı - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 23:54 |
|
|
|
| • “Azərişıq” ASC Salyan filialının rəisi işdən azad edilib - ƏMR
Dünən, 23:51 |
|
|
|
| • Deputatdan Avropa Parlamentinə ETİRAZ
Dünən, 19:02 |
|
|
|
| • "Yağışdan çıxıb, yağmura düşdük": - Bunun adı məmur özbaşınalığı...
Dünən, 19:00 |
|
|
|
| • Dollar bu tarixdə bahalaşacaq - AÇIQLAMA
Dünən, 18:56 |
|
|
|
| • Kiber zərərvericilər şəxsi məlumatlarla necə şantaj etməyə çalışırlar - "Keçən yay nə etdiyinizi bilirəm"...
Dünən, 18:18 |
|
|
|
| • Generalın iddiası rədd edildi - DETALLAR
Dünən, 18:16 |
|
|
|
| • Bir seçki, üç ssenari: ABŞ-da qutudan kim çıxacaq? - Ən dəqiq iqtisadçının PROQNOZU
Dünən, 18:15 |
|
|
|
| • Azyaşlı qıza əxlaqsızlıq edən 3 gənc TUTULDU - Türkanda BİABIRÇILIQ
Dünən, 18:11 |
|
|
|
| • Yumurtanın qiyməti niyə bahalaşdı? - SƏBƏB
Dünən, 18:10 |
|
|
|
| • Qonşumuzda kütləvi qiymət artımı gözlənilir
Dünən, 18:04 |
|
|
|
| • Xocalıda baş verənlər narahatlıq yaratdı: Torpaqlar kimlərə verilir? - AÇIQLAMA
Dünən, 18:00 |
|
|
|
| • Lala Şövkət ürək əməliyyatı keçirib? - Oğlu açıqladı
Dünən, 17:59 |
|
|
|
| • Məmurların ÇİRKLİ PUL CAMAŞIRXANASI... - Milyonlar belə XIRID EDİLİR...
Dünən, 17:54 |
|
|
|
| • Həkimin burnuna yumurq vurdu... - Məhkəmə qərar verdi
Dünən, 17:49 |
|
|
|
| • Ermənistan Prezidenti COP16-da iştirak edəcək
Dünən, 17:47 |
|
|
|
| • Qalmaqallı MTK-dan ev alan şəxs məhkəməyə müraciət etdi - 2 milyonluq vergi borcu da varmış
Dünən, 17:39 |
|
|
|
| • Saleh Məmmədovun keçmiş müşavirinin şirkəti məhkəmə qarşısında - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 17:37 |
|
|
|
| • Daha bir şəhər itirilib: ruslar Selidovoda bayraq qaldırıb - FOTO
Dünən, 17:36 |
|
|
|
| • Qərbin gürcülərə sırımaq istədiyi GÖZƏLLİK də deyil... - ZORƏN... NƏ?
Dünən, 17:33 |
|
|
|
| • “Zəhər”ə çevrilən HƏYAT MƏNBƏYİ: 20 litrlik suları Kürdən doldururlar? - AXI NİYƏ?..
Dünən, 17:30 |
|
|
|
| • “3+3” platforması: Ərdoğanın mesajı özünü doğruldacaq? - İNCƏLƏMƏ
Dünən, 17:29 |
|
|
|
| • Ailəsinin 5 üzvünü öldürən Əhməd azadlığa buraxıla bilər - ŞOK AÇIQLAMA
Dünən, 17:24 |
|
|
|
| • “Arif Babayev gəlib dedi ki, Suğra, sən məni biabır etdin” - Aktrisadan illər sonra ETİRAF
Dünən, 17:22 |
|
|
|
| • "İran peçləri"ndəki təhlükə: - “Küləkli havalarda...”
Dünən, 17:16 |
|
|
|
| • Hacı Şahinin məzarı ziyarətgaha çevrilir? - Ailəsindən REAKSİYA
Dünən, 17:14 |
|
|
|
| • Müəllimlərin şagirdləri sinifdə qoyub, məktəbi tərk etmələri düzgün deyil - AÇIQLAMA
Dünən, 17:11 |
|
|
|
| • Qərb Cənubi Qafqazda ilk “savaş”ına başlayır – Onu lider seçdilər
Dünən, 17:08 |
|
|
|
| • Əməkdar artist Nanənin prodüserini hədələdi: - "And içmişəm ki..."
Dünən, 17:07 |
|
|
|
| • Talıbovlara bağlı daha bir şirkət ləğv olunur - DETALLAR
Dünən, 17:05 |
|
|
|
| • Xalq artistinə ağır itki
Dünən, 17:00 |
|
|
|
| • Ağadadaş Ağayevin ölkədən çıxışına QADAĞA
Dünən, 16:59 |
|
|
|
| • ARDNF Səudiyyə Ərəbistanına investisiya yatırılması imkanlarını araşdıracaq
Dünən, 16:49 |
|
|
|
| • Zurabişvili saxtakarlığı ermənilərlə müqayisə etdi - “Bizdə buna belə deyirlər”
Dünən, 15:57 |
|
|
|
| • Taleh Qaraşova sui-qəsd hazırlamaqda təqsirləndirilən şəxs özünü qismən təqsirli bilib və ifadə vermək istəməyib - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 15:55 |
|
|
|
| • Yumurtanın qiymətinin artmasının bir neçə səbəbi var - İqtisadçı
Dünən, 15:52 |
|
|
|
| • Zurabişvili: Seçkidə “erməni karuseli” işləyib - “Asoşeyted Press”
Dünən, 15:49 |
|
|
|
| • Gürcüstan bu gün: şərtlər, tələblər, gözləntilər - BİZƏ NƏ?
Dünən, 15:47 |
|
|
|
| • Bu universitet üçün daha bir korpusun inşasına başlanılır
Dünən, 15:45 |
|
|
|
| • Bakıda 100 min manat sərmayə ilə daha bir şirkət - TƏSİS EDİLİB
Dünən, 15:35 |
|
|
|
| • “MSK rəhbərliyi ölkədə bələdiyyələrin olduğunu yaddan çıxarıb” – Allahverdi Aydın
Dünən, 15:32 |
|
|
|
|
