Milli Məclisdə təmsil olunan bütün siyasi partiyaların nümayəndələri “Siyasi partiyalar haqqında” yeni qanun layihəsinin hazırlanması ilə bağlı Milli Məclis sədrinə müraciət ediblər.
Müraciətdə “ölkəmizin müasir inkişaf reallıqlarına cavab verən yeni qanunun hazırlanmasının zəruriliyi” qeyd edilib.
Sənədin hazırlanması üzrə işə başlanılıb.
Bu qanunun ictimai əhəmiyyətini nəzərə alaraq, Azərbaycanda dövlət qeydiyyatına alınmış siyasi partiyaların yeni qanun layihəsi ilə bağlı təkliflərini Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə təqdim etmələri xahiş olunub.
Yeni qanunda nələr olacaq? Hansı dəyişikliklər gözlənilir? Məhdudlaşdırıcı normalar, yoxsa açılımlar gözlənilir?
AĞ Partiya başqanı Tural Abbaslı məsələyə bu cür şərh verdi: “Partiyalar haqqında yeni qanunun qəbul olunması ilə bağlı söhbətlər çoxdan siyasi dəhlizlərdə gedir. Amma hələ ki bununla bağlı konkret bir addım atılmayıb. Dönəm-dönəm biz də istər media, istərsə də Prezident Administrasiyasının Siyasi partiyalar və qanunvericilik hakimiyyəti ilə əlaqələr şöbəsinin rəhbəri və əməkdaşları ilə görüşlərdə bununla bağlı fikirlərimizi bildirmişik. Düşünürəm ki, bu zərurət var. Siyasi partiyalarla bağlı qanun dəyişməlidir. Dünyada və regiondakı yeni siyasi reallıqları nəzərə alaraq, yeni qanun layihəsi qəbul olunmalıdır. Qanun layihəsi qəbul olunarkən əsasən burada hakimiyyət nəzərə alınmamalıdır. Yəni iqtidarın mövqeyinin gücləndirilməsi nəzərə alınaraq, qanun layihəsi nəzərdə tutulmamalıdır. Çünki hakimiyyətlər dəyişir, amma dövlətlər qalır. Sistemin ayaqda durması, demokratik quruluşun, dövlətin hərbi, siyasi, iqtisadi inkişafı üçün dəyişikliklər olunmalıdır. Bir dönəmin, bir siyasi partiya iqtidarının maraqları nəzərdə tutulmamalıdır. Çünki bu günün iqtidarı sabahın müxalifəti, yaxud müxalifəti də iqtidarı ola bilər. Əsas diqqət siyasi partiyaların təsir mexanizmlərinin artırılmasına yönəlməlidir.
Partiyalar siyasi səhnənin aktyorlarıdır, dövlətin taleyinə qərar verəcək siyasi quruluşlardır. Əgər maddi-texniki baxımdan partiyalar üçüncü qüvvələrdən, yəni dövlətdən və özündən deyil, başqa qüvvədən asılı olsa, bu o deməkdir ki, dövlətin gələcək maraqları təhlükə altına düşür. Sərbəst rəqabətə öncəliklə şərait yaradılmalıdır. Bunun üçün olan maneələr aradan qaldırılmalıdır. Partiyaların sayının çox və ya az olması qanunda öz əksini elə tapmalıdır ki, sağlam rəqabətlə, sosial sifarişlə öz yerlərini tuta bilsinlər. Təbii ki, bunların hamısı ədalətli seçkiyə söykənir. Amma hər halda, seçkiyə qədər elə kriteriyalar müəyyən oluna bilər ki, bu kriteriyalar hansı partiyaların həqiqətən də partiya statusunda qalmasına layiq olduğunu göstərər. Yaxşı olardı ki, bir qanun layihəsi partiyalara təqdim olunardı. Biz onun üzərində fikir mübadiləsi aparsaq, daha uyğun olardı. Tezliklə çoxpartiyalı sistemin inkişafına xidmət edəcək qanunun qəbul olunacağına inanırıq. Amma parlamentdə qanun layihəsi müzakirəyə çıxarılmamışdan öncə ictimai müzakirəsini daha uyğun hesab edirəm”.
ALDP rəhbəri Fuad Əliyev bu qanunun qəbulunun gecikdiyini söylədi: “Hesab edirəm ki, yeni qanun layihəsinə edilən dəyişikliklər siyasi partiyaların fəaliyyətini daha da tənzimləyəcək, stimullaşdıracaq, onlara yeni qüvvə, yeni can verəcək. Burada xüsusilə siyasi partiyaların dövlət tərəfindən maliyyələşdirilməsi məsələsi və 1992-ci ildə qəbul olunan qanuna 30 ildən sonra yeni baxış, yeni maddələrin əlavə olunması, yeni variantların qanuniləşdirilməsi məsələləri əks olunmalıdır. Bu, partiyaların fəaliyyətini daha da stimullaşdıracaq, aktivləşdirəcək, qanuna və hüquqa hörmət çərçivəsində fəaliyyətini genişləndirəcək. Bütun hallarda bu qanun çoxdan lazım idi. ”Siyasi partiyalar haqqında" qanun layihəsinə olunan əlavə və dəyişiklikləri təqdirəlayiq hesab edirəm. Yeni qanun layihəsi qəbul olunacaqsa, sənəd müasir dövrdə digər dövlətlərdə olduğu kimi iqtidar-müxalifət münasibətlərində tənzimləmə rolu oynamalıdır ki, bir-birinə qarşı hörmət formasında siyasi mübarizənin yolunu müəyyən etsin. Fikrimcə, sənəd partiyaların dövlətdən maliyyələşməsinin hüququnu müəyyən etməli və eyni zamanda partiyaların fəaliyyətinə bürokratik əngəllərin aradan götürülməsi ilə qanunauyğun formada fəaliyyəti tənzimləməlidir. Partiyaların qeydiyyatı, maliyyələşməsi, seçki qərargahlarının yaradılması məsələsi yeni qanunda yəqin ki əksini tapacaq. Digər tərəfdən, partiyalara ianələrin köçürülməsi onlayn qaydada həyata keçirilməlidir. ALDP-nın təkliflərinə gəlincə, deyə bilərəm ki, təkliflərimizi Prezident Administrasiyasının Siyasi partiyalar və qanunvericilik hakimiyyəti ilə əlaqələr şöbəsinin müdiri Ədalət Vəliyevlə görüşdə, ona təqdim etmişdim. Bu barədə o özü də qeyd etmişdir ki, “Siyasi partiyalar haqqında” yeni qanun layihəsinə dair siyasi partiyalar tərəfindən təqdim olunmuş təkliflər müzakirə edilir. Hər halda, Azərbaycanda “Siyasi partiyalar haqqında” yeni qanunun qəbuluna ehtiyac var".
Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının sədri Arzuxan Əlizadə qeyd edib ki, sözügedən qanuna dəyişikliklər məsələsi çoxdandır ki, gündəmdədir: “Qanun 1992-ci ildə qəbul olunub və indiyə qədər 27 dəfə qanuna düzəlişlər edilib. Bizim də dəyişikliklə bağlı təkliflərimiz var. Xüsusilə də siyasi partiyaların maliyyələşməsi və bir sıra digər məsələlərlə bağlı təkliflərimizi təqdim edəcəyik. Təbii ki, partiyaların gələcək inkişafına yönələcək dəyişikliklər olacaqsa, bunu alqışlayacağıq. Çünki həqiqətən də bir sıra düzəlişlərə ehtiyac var. Partiyaların ölkənin siyasi gündəminə təsirini artıracaq, onların normal fəaliyyətini təmin edəcək, insanlarla münasibətləri gücləndirəcək düzəlişlər edilməsinə ehtiyac var”.
Parlament partiyalarından olan Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədr müavini Niyaməddin Orduxanlı Bizim.media-az.life-a açıqlamasında bu addımı yüksək qiymətləndirib: “Nəzərə almalıyıq ki, bu qanun 1992-ci ildə, Azərbaycanın müstəqilliyini yeni əldə etdiyi dönəmdə qəbul olunub. Bu dövr ərzində siyasi proseslərdə böyük dəyişikliklər baş verib. BAXCP hər zaman ”Siyasi partiyalar haqqında" Qanuna dəyişikliklərin edilməsi təşəbbüsü ilə çıxış etmişik. Partiyamızın lideri Qüdrət Həsənquliyev də partiya daxilində zaman-zaman bu məsələni qaldırıb.
Biz partiya olaraq bu işdə aktiv formada iştirak edib, təkliflərlə çıxış edəcəyik. Xüsusən də siyasi partiyaların qeydiyyatı məsələsində dəyişikliklər var. Azərbaycan Qafqazda yeganə ölkədir ki, parlamentdə müxalifət fraksiyası yoxdur və proporsional sistem tətbiq olunmur. Bu da partiyaların fəaliyyətinə ciddi təsir göstərir. Zənnimcə, yeni qanun layihəsinin qəbulunda proporsional seçki sistemində təmsilçilik də öz yerini alacaq".
“Yeni Müsavat”
