ABŞ kəşfiyyatı 6 diplomatı İrandan necə qaçırdı? – Əməliyyatın DETALLARI
Tarix: 11-07-2022, 09:13 | Çap et
1979-cu ildə ABŞ Prezidenti Cimmi Karterin İran şahı Rza Pəhləviyə ölkəsində sığınacaq verməsi islam inqilabçıları tərəfindən sərt narazılıqla qarşılandı. İnqilabçılar noyabrın 4-də Amerika liderinin bu addımına cavab olaraq Tehrandakı ABŞ səfirliyinə hücum etdilər. Hadisələr nəticəsində səfirlik iştirkaçılarından 52 nəfər girov götürüldü.
Qaçmağı bacaran 6 nəfərin hekayəsi isə sonradan filmlərə mövzu olacaq formada cərəyan etdi.
Basqından canını qurtarmağı bacaran 6 səfirlik işçisi qaçaraq Kanada səfiri Ken Taylorun evinə sığınır. ABŞ hökuməti isə vaxt itirmədən həmin şəxslərin ölkəyə qaytarılması planı üzərində işləməyə başlayır.
Lakin zaman məhdud idi. Çünki İran xüsusi xidmət orqanları həmin şəxslərin qaçdığından xəbərdar idi və bütün diqqətlər onların axtarışlarına yönəlmişdi. Həmin şəxsləri gözləyən cəza isə bəlli idi: Edam.
Qurtarış üçün CİA-nın (Mərkəzi Kəşfiyyat Bürosu) plan variantları həddən artıq çox, diplomatların həyatı üçün təhlükə ehtimalı da bir o qədər böyük idi. Sonda təsdiqlənən plansa təklif olunanlardan ən ağılasığmazı idi.
Əməliyyatı həyata keçirmək planın müəllifi olan CİA agenti Toni Mendezə tapşırılmışdı. Plansa bu cür idi:
Mendez Kanada pasportu ilə kino çəkmək bəhanəsiylə İrana səfər edib, Kanada səfirliyilə əlaqəyə keçməlidi idi. Daha sonra hazırlanan 6 saxta Kanada pasportu ilə həmin şəxslər ölkədən çıxarılmalı idi.
Plan hərtərəfli hazırlanmış, ən xırda detallar belə nəzərə alınmışdı. Plan qəbul olunan kimi, artıq çəkilməsi nəzərdə tutulan filmlə bağlı işlərə başlanıldı, reklam afişləri KİV-lərdə yayımlandı. Ssenari müəllifi kimi dünya şöhrətli Stiven Spilberq, filmin adı kimi isə “ARQO” seçildi. Film o qədər uğurla reklam edildi ki, artıq izləyicilər həyəcanla ARQO-nun yolunu gözləməyə başladılar.
Daha sonra isə planın İran hissəsi həyata keçirilməyə başlandı. Toni Mendez yalnız bundan sonra İrana yola düşdü. Mendez ilk olaraq İranın mədəniyyət naziri ilə görüşüb, film ssenarisini ona təqdim edib, çəkilişlər üçün uyğun yerlər axtardığını bildirdi.
Mendez Kanada səfirliyinə gələrək, diplomatlarla görüşüb, planı onlara izah edir. Təbii ki, planın təhlükəli olması diplomatları qorxudur. Lakin başqa çarələrinin olmadığını başa düşdükdən sonra razılaşmağa məcbur olurlar.
Daha sonra isə diplomatlar yeni kimliklərinə bürünməli olurlar. Mendezə məlum idi ki, hüquq-mühafizə orqanlarının ən xırda şübhəsi ciddi sorğu-sualla və özü də daxil olmaqla 7 nəfərin edamına səbəb olacaq.
Lakin bir neçə günlük hazırlıqlardan sonra Mendez diplomatlarla birlikdə Tehran aeroportuna gəlməyi bacarır.
Onları Kanadaya İsveçrəyə məxsus “Swiss Airlines”ə məxsus təyyarə çatdırmalı idi. Və plan uğurla başa çatır. İran xüsusi xidmət orqanları 6 amerikalının ölkədən çıxdığını yalnız onlar təyyarədə olarkən öyrənirlər. Və, təbii ki, artıq gec idi.
Digər 52 girov 1981-ci ildə ABŞ-a qaytarılır. “ARQO” əməliyyatı isə 1997-ci ilə qədər ictimaiyyətdən gizli saxlanılır. Yalnız həmin ildə Ağ Evin sahibi Bill Klinton əməliyyat dosyesinin gizliliyini ləğv edir.
Toni Mendez 2007-ci ildə yazdığı kitabında sözügedən əməliyyatla bağlı xatirələrinə yer verib. 2012-ci ildə isə Corc Kluninin rejissoru, Ben Aflekin baş rol müəllifi olduğu “ARQO” filmi çəkilib. Film 3 kateqoriyada Oskar mükafatına layiq görülüb.
Murad Əhmədov, Bizim.Media
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • "Qərb və müttəfiqləri Ermənistan vasitəsilə Azərbaycanı təzyiq altında saxlamaq məqsədi güdür"
Bu gün, 19:10 |
|
|
|
| • Avropa Parlamentinin “erməni sevgisi”: - “Siyasi riyəkarlığın platforması”
Bu gün, 19:02 |
|
|
|
| • Yekun sülhdən danışmaq çətindir - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 19:00 |
|
|
|
| • Azad Qaraqoyunlu kəndi ərazisində ağacəkmə aksiyası davam etdirilir - FOTO
Bu gün, 18:56 |
|
|
|
| • İsrailin növbəti hədəfi Xameneyidir - Şok iddia
Bu gün, 16:28 |
|
|
|
| • Bakının üç şərti, İrəvanın iki istəyi var: Proses sürətləndi - AKTUAL
Bu gün, 16:17 |
|
|
|
| • İrana NÖVBƏTİ HÜCUM: - Bu dəfə terrorçular...
Bu gün, 16:12 |
|
|
|
| • Cəbhədə yeni oyunçular: Çin Ukraynaya qoşun yeridir? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 16:09 |
|
|
|
| • Bakı aeroportu payız-qış uçuş cədvəlinə keçir - DİQQƏT
Bu gün, 16:05 |
|
|
|
| • Zaur Mikayılovdan yeni təyinat - ƏMR
Bu gün, 15:55 |
|
|
|
| • Aİ İsraillə bağlı məsləhətləşmələr aparır - TASS
Bu gün, 15:41 |
|
|
|
| • "Verilişimə nə Vəfanı, nə də Şəbnəmi çağırmayacağam"
Bu gün, 15:21 |
|
|
|
| • Bidzina İvanişvili: "Xarici agentura qalib gəlsə, müharibə olacaq" - "Keçmə, namərd körpüsündən"...
Bu gün, 15:18 |
|
|
|
| • Qapını açmadı, əlil sərnişini döydü - Bakıda avtobus sürücüsü cəzalandırıldı
Bu gün, 15:09 |
|
|
|
| • Feyziyev indi də Naxçıvanın TENDERXANASINDA... - Talıbovun dövründə oralarda görünməmişdi...
Bu gün, 15:07 |
|
|
|
| • “Müxalifətin qalib gələcəyi halda Rusiya Gürcüstanı Ukraynaya çevirə bilməyəcək...”
Bu gün, 14:59 |
|
|
|
| • “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan edilməsi ilə əlaqədar “Ağacəkmə aksiyası” keçirilib - FOTO
Bu gün, 14:50 |
|
|
|
| • 94 yaşlı ahıl qadını qapı-qapı gəzdirdilər... - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 14:48 |
|
|
|
| • Qərb Gürcüstan hökumətinə xəbər göndərib: - “Seçkidən sonra…”
Bu gün, 14:32 |
|
|
|
| • Azərbaycanla bağlı kritik təmas: - Hakan Fidan açıq danışdı
Bu gün, 14:30 |
|
|
|
| • Azərbaycanın qarşısında HİNDİSTAN MANEƏSİ - AÇIQLAMA
Bu gün, 14:11 |
|
|
|
| • Paşinyan hakimiyyəti üçün ciddi risk - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 14:02 |
|
|
|
| • Avropa Parlamentinin qəbul etdiyi son qətnamə də... bu məqsədə xidmət edir
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
| • Tanınmış aparıcı ailə həyatı qurdu: - “Çox xoşbəxtəm, çünki...”
Bu gün, 13:59 |
|
|
|
| • Azərbaycan beynəlxalq münasibətlərdə çoxtərəflilik prinsipinin fəal tərəfdarıdır - MƏQALƏ
Bu gün, 13:50 |
|
|
|
| • Gürcüstanda hər iki tərəf öz qələbəsinə əmindir
Bu gün, 13:43 |
|
|
|
| • Əliyevlə görüşdən sonra toplandılar - “Joqovurd”
Bu gün, 13:39 |
|
|
|
| • Xoşqədəmin çağırışı Gürcüstanı qarışdırdı: “Üzr istəsin” - DETALLAR
Bu gün, 13:34 |
|
|
|
| • Qonşu qadını döyüb, qızını öldürən şəxsə cəza verildi: - "Səhər durdum gördüm ölüb..."
Bu gün, 13:23 |
|
|
|
| • Tərtərdə "Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili" çərçivəsində ümumrayon ağacəkmə aksiyası keçirilib - FOTO
Bu gün, 13:15 |
|
|
|
| • Əminə Yusifqızı haqqına yayılan xəbərləri YALANLADI: - “Ölsəm qəfil öləcəm, xəstə olmayacam”
Bu gün, 13:09 |
|
|
|
| • Paşinyandan geri addım: - “Referendum olmayacaq”
Bu gün, 13:00 |
|
|
|
| • “İçi çürük adamlar mənəm-mənəm deyir” - Əməkdar artist
Bu gün, 12:53 |
|
|
|
| • “NATO ölkələri BRİCS-in “qapılarını döyür”, amma...” - Hərbi analitik
Bu gün, 12:47 |
|
|
|
| • Əməkdar artist özünə BAHALI MAŞIN aldı - VİDEO
Bu gün, 12:45 |
|
|
|
| • Bakıda genişmiqyaslı iməcilik keçirilib - FOTO
Bu gün, 12:38 |
|
|
|
| • Təmiz kərə yağı istehsal etsək, 30 manata olacaq - BÖHRAN VAR...
Bu gün, 12:35 |
|
|
|
| • Qiyamətə qədər sürəcək SAVAŞ... - ŞƏRH
Bu gün, 12:25 |
|
|
|
| • Cəbrayılda yük maşını qaçıran șəxslər saxlanılıblar
Bu gün, 12:23 |
|
|
|
| • Gülənin dəfnindəki sirli adamlar – Onları mərasimə kim göndərib?
Bu gün, 12:20 |
|
|
|
| • “Apo hazırda heç bir dəyəri olmayan zavallı bir adamdır” - REAKSİYA
Bu gün, 12:19 |
|
|
|
| • Dağlıq ərazilərdə qar yağacağı ehtimalı var - belə deyirlər...
Bu gün, 12:16 |
|
|
|
| • Fransa terrorçulara və ekstremistlərə belə "hami"lik edir - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:15 |
|
|
|
| • Türkiyə Ermənistanla sərhədlərini açmayacaq - Sülh sazişi imzalanmasa...
Bu gün, 12:00 |
|
|
|
| • “Avropa İttifaqı mini-Çindir” - Tramp
Bu gün, 11:58 |
|
|
|
| • “İrana hücumda 100-dən çox İsrail təyyarəsi iştirak edib” – JPost
Bu gün, 11:56 |
|
|
|
| • Keçirilən aksiyalar paytaxtın ekoloji durumunu daha da yaxşılaşdıracaq - FOTO
Bu gün, 11:47 |
|
|
|
| • "Real Ermənistan Bakı, artsax və Naxçıvandan başlayır...” -Paşinyan getsə, belələri gələcək...
Bu gün, 11:36 |
|
|
|
| • Yeni HƏBS DALĞASI - Qanun sərtləşdirilsə də...
Bu gün, 11:32 |
|
|
|
| • Seymur Verdizadə baş redaktorluqdan getdi
Bu gün, 11:21 |
|
|
|
|
