Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Kastus Kalinovski adına Belarus alayının komandirinin müavini Vadim Kabançuk UNİAN-a müsahibəsində Belarusda Rusiya texnikasının Ukrayna sərhədlərinə çəkilməsinin səbəblərini, Belarus hərbçilərinin müharibədə iştirak edib-etməyəcəyi ilə bağlı fikirlərini səsləndirib. DİA.AZ müsahibəni AYNA-ya istinadla təqdim edir:
- Bu yaxınlarda Rusiyanın Belarusa hərbi texnika ötürməsi ilə bağlı xəbərlər gördük. Eyni zamanda, Belarus da Rusiyaya avadanlıqlar göndərir. Bunu necə izah edərdiniz?
- Avadanlıqların niyə əvvəlcə Rusiya Federasiyasına getməsi adi adamlara həqiqətən tam aydın deyil. Bölməni hərbi texnika ilə təmin etmək üçün avadanlıq bölmənin daimi dislokasiya məntəqəsinə gəlməli, texniki xidmət və döyüş koordinasiyasından keçməlidir.
- Rusiya Federasiyasının kütləvi hücumlar üçün raketləri tükəndikdə Lukaşenkonun Putinə kömək etmək üçün hər hansı resursu varmı?
- Hərbi anbarlar Sovet dövründən bəri Belarusda qaldığından sursat Rusiyaya böyük miqdarda verilir. Düzdür, onlar köhnədir, ancaq var.
Rusiya Federasiyasının kütləvi atəşə tutmaq üçün istifadə etdiyi raketlərin istehsalına gəlincə, Belarusda belə raketlər yox idi. Baxmayaraq ki, bəzi ayrı-ayrı komponentlər yaratmaq üçün nələrisə dəyişdirə bilərlər. Məlumat var ki, Belarusun ikili təyinatlı məhsullar istehsal edən zavodlarına indi Rusiyadan sifarişlər çoxalıb. Onlar Rusiyanın müdafiə sənayesi üçün işləyirlər.
- Belarus ərazisindən rusların yeni işğal cəhdləri risklərini necə qiymətləndirirsiniz?
- Ukrayna-Belarus sərhədinin 1080 kilometr olması özlüyündə təhlükə yaradır. Putinə müttəfiq olan Lukaşenko rejimi mövcud olduqca bu təhlükə daimi qalacaq.
Fevralda birbaşa Kiyevə doğru hücum hər kəsin yadındadır. Sonra Lukaşenko rejimi rus diktatoruna hər cür dəstək verdi: maddi-texniki təminat, kəşfiyyat məlumatları, yaralı rus əsgərlərinin müalicəsi, hava buraxılış məntəqələri və s. Bu gün tamamilə mümkündür ki, onlar Rusiyaya qoşunla da dəstək olsunlar.
Belarusdan hücum Ukrayna paytaxtına ən qısa yoldur. Lakin Belarus ərazisindən hücuma keçmək qərarına gəlsələr, şübhəsiz ki, 2022-ci ilin fevralında olduğu kimi əməliyyat sürprizinə nail ola bilməyəcəklər. Demək olar ki, bir illik müharibədən sonra ukraynalılar şimaldan gələn yeni təhlükəyə yaxşı hazırlaşıblar. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı hadisələrin inkişafı üçün bütün variantları dəyərləndirməlidir. Əminəm ki, düşmən Kiyevə təkrar hücum etmək qərarına gəlsə, bu, onlara baha başa gələcək.
- Müharibənin Tədqiqi İnstitutunun (ISW) analitikləri əmin edirlər ki, çox güman ki, heç bir hücum olmayacaq, ən pis halda Ukrayna qüvvələrinin fikrini şimalda yayındıra, bununla cənubda uğur qazana bilərlər...
- Prinsipcə, onlar Ukrayna qoşunlarını ləngitmək, hətta Rusiya hərbçilərinin Belarusda olması faktı ilə belə gərginlik yaratmaq üçün indi belə bir ssenarinin həyata keçirilməsinə çalışırlar.
Mən Ukrayna kəşfiyyatının dediklərinə inanıram: Belarus ərazisində Rusiya-Belarus birgə qruplaşmasının potensialı Ukraynaya zərbə endirmək üçün kifayət deyil.
- Belarus ərazisindən Ukraynaya yeni hücumun məqsədi nə ola bilər?
- Artıq bir çox analitiklər bildiriblər ki, hücum üçün iki mümkün hədəf var: Kiyevə hücum etmək və qərbdən logistika yollarını kəsmək. Digər mümkün təhlükə Rovno AES-in ələ keçirilməsidir.
- Baş Qərargah bildirir ki, Mozır, Qomel, Moqilev şəhərlərində Rusiya Federasiyasının səfərbər edilmiş hərbi qulluqçularının sayında artım qeydə alınıb. Hərbi komissarlıqlarda isə artıq hərbi xidmət keçəcək şəxslərin vəsiqələrini yoxlayırlar. Sizcə, Putin və Lukaşenko belə bir hücum üçün zərbə qüvvəsi yarada biləcəkmi?
- Bəli. Təəssüf ki, birgə qruplaşma yarada bilərlər. Putin artıq səfərbərdir və Lukaşenkoya təzyiq edir. Belarus diktatoru onun dediklərini edə bilər. Onda belə bir razılaşma ilə birgə qoşun qruplaşması yarada bilərlər.
- İndiyə qədər Belarusda insanlara kütləvi şəkildə çağırış vərəqələri göndərilir, lakin insanların əksəriyyəti onu geri göndərir. Yalnız bəzi hərbi mütəxəssislər qəbul edir. Ola bilərmi ki, bu, səfərbərliyə hazırlıq testidir. Yaxud Lukaşenko Putinin qarşısında yeni “tamaşa” nümayiş etdirir?
- Bu, narahatedici faktdır, çünki çağırış kütləvi şəkildə edilir. Artıq xəbərlər var ki, həkimlər çağırılmağa başlayıb. Xəstəxanalar hazırlanırsa, bu, hücumun yaxınlarda olacağı ehtimalını artırır.
Əldə etdiyimiz məlumata görə, qüvvələr artıq qismən müəyyən şəhərlərin yaxınlığında yerləşdiriliblər. Ancaq belə bir fərziyyə var ki, bu, Rusiya Federasiyasının hərbçilərinin müalicəsi üçündür. Çünki indi qrip mövsümüdür.
- Belarus hərbçiləri Rusiyanın yeni hücumunda iştirak edəcəklərmi?
- Təəssüf ki, Belarus ordusunun Rusiya ilə birlikdə işğalda iştirakı ssenarisi mümkündür. Ordu əmrə tabedir. Ona görə də şübhə etmirəm ki, əmr olarsa, Belarus ordusu onu yerinə yetirməyə başlayacaq. Yeganə sual odur ki, hücumda nə dərəcədə effektiv iştirak edəcəklər.
Belarus cəmiyyətindəki əhval-ruhiyyəni hamımız bilirik. Belarusluların 80 faizi Ukrayna ilə döyüşmək istəmir. Bu o deməkdir ki, hər on əsgərdən yalnız ikisi bizi məhv etmək istəyəcək, “rus dünyası”nın pərəstişkarıdır. Qalanları isə Ukrayna ordusu ilə döyüşə göndərilmə faktı ilə üzləşəndə getmək istəməyəcəklər. İnsanlar səmimi olaraq başa düşmürlər ki, niyə ukraynalıları öldürməlidirlər? Putin və Lukaşenkoya görə? Üstəlik, onlar internetdə videonu da gördülər və 2022-ci ilin fevralında Kiyevə hücum edən rus işğalçı əsgərlərinin başına nə gəldiyini bilirlər. Əminəm ki, döyüşdən imtinalar və fərarilik olacaq. Hərbi texnika bilərəkdən sındırılacaq ki, sərhədə çatmasın... Və Belarus ordusu sərhədi keçən kimi darmadağın ediləcək.
- Bu, Belarusda mitinq və ya etirazlara səbəb ola, Lukaşenko rejiminin sonunu gətirə bilərmi?
- Bu gün Belarusda ölkənin 1937-ci ildən bəri görmədiyi terror dalğası davam edir. Hamı müharibədən çox qorxur, amma küçəyə çıxmaq beş il həbsə düşmək deməkdir. Ona görə də insanlar sadəcə çölə çıxmırlar.
Lakin hərbi əməliyyatın başlaması Minskdə yeni etirazlar dalğası üçün tətik ola bilər. Və ya quru əməliyyatı zamanı verilən ağır itkilər etirazlara səbəb ola bilər.
Yeni bir işğal halında Rusiya böyük uğursuzluqla üzləşəcək. Lukaşenko bundan çox qorxur. Çünki bu, onun hakimiyyətinin sonu demək ola bilər. Ordu dağılırsa, o zaman onun bütün bu illər ərzində əlində saxladığı güc aparatı da dağılmış olacaq. Lukaşenko hiyləgərdir, başa düşür ki, döyüşü kənardan seyr etmək daha yaxşıdır. Təbii ki, Putinin uduzacağını anlayır. Çünki Lukaşenko da hər kəs kimi anlayır ki, iqtisadiyyatı deqradasiyaya uğrayan, əhalisi spirtli içkilərə aludə olan ölkə bütün dünyaya qarşı müharibədə qalib gələ bilməz.
- Siz bu yaxınlarda dediniz ki, şimaldan hücum olarsa, Ukrayna tərəfində vuruşan belaruslar Belarus ordusu ilə qarşılaşmaq istəyirlər. Bu nədən qaynaqlanır?
- Bu, Ukrayna ordusunun komandanlığı bizi cəbhənin həmin sektoruna köçürmək əmri versə (əmrsiz hərəkət edə bilmərik) mümkün olacaq. Fiziki olaraq orada olub-olmayacağımızı şərh edə bilmərəm, buna komandanlıq qərar verməlidir.
Amma məsələ ondadır ki, belaruslar döyüşə girsə, onlarla dil tapacağıq. Onlara deyəcəyik: "Uşaqlar, gəlin burada dava edib bir-birimizi öldürməyək. Bizim tərəfə gəlin". Düşünürəm ki, insanlar ya kütləvi şəkildə təslim olacaqlar, ya da bizim tərəfə keçəcəklər. Biz bunu bilirik, çünki bəzi həmyerlilərimizlə danışıqlar aparırıq...
- Amma razılaşmasalar, onlara güllə atmalı olacaqsınız...
- Yaxşı, nə etməliyik? Razılaşmasalar, artıq həmvətənim iz yox, düşməndir. Rusiyanın işğalçı müharibəsinə qoşulub bizə güllə atacaqlarsa, biz də onlara atmalıyıq. Təslim olmaq istəsələr, məmnuniyyətlə qəbul edəcəyik.
Güman edirik ki, onlarla tez razılaşa biləcəyik. Amma yenə də Rusiya və Belarus təbliğatının dəhşətli yalanları öz işini görür. Təəssüf ki, bəzi insanlar bu yalan təbliğatına inanır.
-Təbliğata qarşı mübarizə demişkən, niyə Kalinovski alayının nümayəndələri Volın vilayətinin yerli hakimiyyət orqanları ilə bu mövzunu müzakirə etmək qərarına gəldilər?
- Belarus ordusunun əksəriyyətinin müharibə istəmədiyindən danışdıq. İstilanın qarşısını almaq üçün onlarla informasiya işinin aparılması vacibdir. Məsələn, Belarus ərazisində proqramlar yayımlayan radiostansiyaların köməyi ilə bunu etmək olar. Səhv etmirəmsə, Donbassda televiziya yayımı sahəsində belə işlər artıq həyata keçirilib. Bundan əlavə, sərhədyanı rayonların yerli hakimiyyət orqanları həmişə belarusların baxdığı saytlarda məqalələr yerləşdirə, həqiqətləri onlara çatdıra bilərlər.
Başa düşürük ki, alayının potensialı potensial işğal yerlərinin qarşısını almaq üçün kifayət etmir. Sonradan döyüşməkdənsə, Belarusun işğalının qarşısını almaq daha yaxşıdır.
- Kastus Kalinovski alayı bu yaxınlarda Belarus kiberpartizanları ilə birləşdi. Bu barədə nə fikirləşirsiniz?
- Kiberpartizanlar Putin və Lukaşenko rejimlərinə qarşı işləyən hakerlərdir. Biz onlarla koordinasiya edəcəyik. Söhbət kiberməkanda Belarus və Rusiyaya qarşı hücumlardan gedir ki, bu da indi daha məhsuldar olacaq. Məsələn, rejimi dəstəkləyən strateji müəssisələr və ya obyektlər var. Onlara kiberhücumlar Belarusun işğaldan azad edilməsinə xidmət edəcək.
Kiberpartizanlar bir qrup fəaldır. Düşünürəm ki, onlar əməkdaşlığa kifayət qədər açıqdırlar. Kastus Kalinovski alayı isə milli Belarus layihəsidir. Burada təkcə Ukrayna ordusunun “Xarici legionu”nun tərkibində döyüşən belaruslar iştirak etmir. Bu, sadəcə bizim oğlanlardan bəziləridir. Kalinovski alayına həmçinin işə qəbul mərkəzinin və patronaj xidmətinin nümayəndələri, Belarus və hətta Avropadakı insanlar daxildir. İndi isə bu sistemdə kiberpartizanlar öz yerlərini tutublar. Biz alayı yeni Belarus ordusunun prototipi adlandırırıq.
- Belarus vətəndaşları bu gün məsələn, alaya qoşulmaq üçün ölkəni tərk edə bilərmi?
- Bəli. İnsanlar repressiya təhlükəsi üzündən qaçır, çünki 2020-ci il etirazlarında cəmiyyətin əsas hissəsi iştirak edib. Buna görə də indi Polşada və digər Avropa ölkələrində daha çox belarus var.
Kişilərin Belarusdan çıxmasına icazə verilməməsi ilə bağlı hələ bir məlumatım yoxdur. Alayımıza isə yeniyetmələrin axını davam edir, rotasiya prosesləri gedir. Belaruslular Ukraynaya gəlməyə davam edirlər.
